62
laauwheid en onverschilligheid toelaateen groot kwaad. Ook
hier geldt hetzelfde, wat wij straks omtrent de orde zeiden:
krijgstuchtstiptheidnaauwgezetheid in de uitoefening klem
en nadruk in 'tbevelen, moeten zoo wel in de kleinste dienst-
verrigtingen als in de grootste aangekweekt en tot eene tweede
natuur gemaakt worden of het leger wordt een landstorm-
troep zonder zielzonder krachtzonder éénheid. O laat
ons aan de krijgstuchtdie eerste voorwaarde onzer bruik
baarheid die onverbrekelijke band onzer krachtdat ijzeren
hulsel der krijgsmans-ecr des te vaster houdenhoe meer
daaraan door 't lange voortduren van rust en vrede gerin
geld wordt. De soldaten-stand kan zelfs in vredestijd zon
der eene strenge, onverbiddelijke krijgstucht niet beslaan,
en op het slagveld slaat de beter gedisciplineerde troep zijne
tegenpartij onder alle omstandigheden. Geluk en toeval be
slissen slechts in enkele gevallen de eind-uitkomst zal immer
dat leger begunstigen waarin krijgstucht de overhand heeft.
Geloof mijde grootste vijanden van een leger zijn doorgaans
niet de vijandelijke kogels en bajonetten; wél die leden
van hel leger zelf, die niet doordrongen zijn van de nood
zakelijkheid eencr strenge krijgstucht, die uitluiheid, flaauw-
hcidonverschilligheid of onwil verzuimenhaar onder alle
omstandigheden met ijzeren vuist te handhavenwél die
pruttelaars van professiedie op alles iets aan te merken heb
ben en zich niet ontzienzelfs in tegenwoordigheid van
den soldaat hunne liefhebberij bol te vieren; wél die lialf-
soldaten en pedanten, die zich wijsgeerig boven de krijgstucht
verheven wanendaarin slechts een poppenspel ziendat in
onze verlichte eeuw niet t'huis hoort, en zich te geleerd of
te gewigtig achten om aan de kleine dienstdétails hun oor
deel, hunne geestkracht, hunnen ijver te verspillen. Op het
slagveld oogst de Officier hetgeen hij in vredestijd gezaaid
heeft; en oogst hij niet als de landbouwer voor zicli-zelven,
het bewustzijndat hij het voor zijn Vaderland doetis des
te streelender. Hoe beter en stipter hij te voren gediend
heeft, hoe onverbiddelijker hij de krijgstucht handhaafdehoe