77
doen. Hij, die sterft met den soldatenrok aan liet lijf, heeft
noch vader noch moeder noch gade noch geliefdedie zich
om hem zullen dood treuren; hij is van een naamloos geslacht
«Maar bedrieg ik mij ook? Als de storm nadert, als de
vijand op de grenzen is, als de regeringloosheid overal
dreigend het hoofd opsteekt en de vrees aller harten ver
meestert als de hoop verdwijnt en het vertrouwen wankelt
dan werpt men zich aan de voelen van die mannen van ijzer
én staalwelke alleen staande zijn gebleven te midden dei-
stormen dan hecht men zich aan hen vast als aan het
laatste plechtanker van behoud; dan doet men hun duizend
beloften, en overstelpt ze met duizend vleijerijen, dan zijn
het groote burgersdappere krijgsliedende eenige steunsels
van den troon en het volk 1 Maar als zij met dapperheid
en trouw, ten koste van hun bloed, den vijand verjaagd,
orde en vredeovervloed en geluk in hel land teruggebragl
hebben dan heffen eensklaps die bloodaardswelke zich ge
durende den storm verborgen hebben gehouden het hoofd
nog bleek van schrik, weder omhoog, en werpen hun de
heleedigendc woorden van improductieve huurlingen voor de
voeten.
«Wel verre van er zich over te beklagen, verwondert de
soldaat er zich niet eens over; want het zijn noch het eigen
belang noch de hoopom de nationale erkentelijkheid te
zijner gunste op te wekken, welke hem de wapenen hebben
doen opvattenhet was de liefde tot het vaderland het was
de eer. Die twee beginselen vervullen geheel zijne ziel
houden al zijne gedachten bezig. Hij weel vooruit, dat hij,
door het zwaard aan te gordenzich wijdt aan een leven
van ontberingen en bittere teleurstellingen; hij weet het, en
hij onderwerpt zich. Wanneer het vaderland hem roept
dan herinnert hij zich alleen zijn pligt. Ilij sterft dan voor
hendie hem verguizenwant de grootheid zijner roeping
laat in zijne ziel geen plaats over voor het gevoel van wraak.
«Dit is het, niet waar, wat u zeggen doet, dat de soldaat
een anachronisme is, dat hij niet lol deze eeuw behoort? Ja,
