80
jaartien in een gevecht, dat tot den avond werd voortgezet.
Te Urmond gingen de legers onzer vijanden uit eenSanta
Croce op den linker-oever der Maas terugkeerendetrok op
Thienen en Namenom Brabant tegen de wapenmacht des
Stadhouders te beschermenPappenheim na het land met moord
en verwoesting vervuld en gruwelen gepleegd te hebbendie
door onze schrijvers bij de ergste wreedheden der Spanjaarden
worden vergeleken, keerde naar Duitschland wederom wei
nige maanden later in den strijd tegen de Noordsche krijgers
van Gustaaf Adolf, den dood op het slagveld te vinden.
Frederik Hendrik voltooide toen zijne overwinningen in het
Limburgschevermeesterde met weinig moeite Limburg,
's IlertogenradcValkenburg, Dalem en ook Orsoydeed,
daar de winter naderdezijn leger uit één gaanen kwam
den 24'1™ November als overwinnaar in 's Gravenhage terug.
En wél mogt een dankbaar volk met vreugdegejuich zijn zege
vierenden held begroeten want die zege van 1652 was grootseh,
was roemrijken werd met zoo weinig menschenlevens ge
kocht, dat, volgens de verzekering van Montanus, de 'ver
overing van zoo vele vestingen aan het Nederlandsche leger
nog geen duizend man aan gesneuvelden kostte. Geen blinde
dapperheid, geen roekclooze opoffering van het leven zijner
soldaten, maar alleen kunst, bekwaamheid, genie, on
gehoorde inspanningenen onvolprezen volharding hadden
den Stadhouder ten zege gevoerd.
In de Jaarboeken van onzen wapenroem verdient die veld
tocht van 1632 eene schitterende plaats te bekleeden zij
verdient, te allen tijde met bewondering te worden her
dacht. En zeker niemand zal de heldendaden van Frederik
Hendrik willen verkleinen door de bedenking, dat daarbij
geen groote gewonnen veldslagen voorkomen zoo als de
oorlogen van don nieuweren tijd die opleveren iedereen
die geen vreemdeling is in de krijgsgeschiedenis, weet, dat
in die vroegere eeuwen zulke veldslagen lot de zeldzame
uitzonderingen behoorden; zoo zeer zelfs dat in onzen tachtig-