90
Voorvaderen meer dan die van ieder ander volkdie voor
beelden opleveren. Laat andere volken op groote legerhoofden
bogen, wij kunnen naast de grootste hunner, de helden uit
den Nassauschen stam plaatsen dien Maurits die het eerst
aan onzen wordenden Staat vastheid en kracht gaf, en het genie
van Parma voor het zijne deed verduisterendien Frederik
Hendrik, zijn groolen broeder in krijgsbeleid evenarende, even
als deze zijn leven in het harnas doorbrengende, en door zijne
groole daden den roemrijken naam van Sledenioinnaar ver
dienende waarmede de Zang van Vondel hem veroerdedien
Willem IIIin wiens veldheers-handelingen reeds eene stout
heid doorschijnt, aan die vroegere eeuwen vreemd en aan
Napoleon's verrichtingen herinnerende Laat andere legers
zich beroemen op het volbrengen van groote daden de
Nederlandsche legersdie tachtig jaren voor de vrijheid van
ons land kampten, of later op de roemrijke slagvelden van
Séneffe en Malplaquet met dapperheid en verheven zelf-op-
offering stredendoen in uitmuntendheid voor geen andere
onder. Laat andere volkeren schitterende tijdperken in hunne
geschiedenis aanwijzenwat kan er meer schitterend zijn
dan het schouwspel van dat kleineonbeduidende Nederland
dat naauwlijks de kluisters der dwingelandij heeft afgeschud,
of het verheft zich met macht tegen zijne vijandenbreidt op
de verste zeeën zijne tochten en veroveringen uit, en doet
de vereenigde machten van Spanje en van Oostenrijk voor de
banieren zijner Stadhouders verstuiven
Zóó waren wij vroeger; waarom zouden wij thans niet meer
zóó zijn"? Er is geen erger, verderfelijker dwaalbegrip, dan
dat, wat de macht en grootheid van een volk enkel doet zoeken
in zijne talrijkheid, in de uitgestrektheid van zijn grond
gebied, in zijn rijkdom, in zijne stoffelijke sterkte; rede
neering en de lessen der geschiedenis zijn daarom het
onware van dit begrip te bewijzen. Indien Nederland vroe
ger groot geweest is onder de Europeesche Stalendan is
dit niet geweest, omdat wij grooter bevolking, uitgestrekter
grondgebiedof meer rijkdom haddenmaar dan is dit ge-
