5
De eikgedurig door den stormwind geschudwint
zegt men, daardoor in kracht en stevigheid; en wat hem
met ondergang bedreigde, strekt juist daartoe om hem meer
sterkte te geven. Ziedaar het beeld van het Friesland dei-
vroegere eeuwen; de oorlog met al zijne verschrikkingen
had dat land onophoudelijk bezocht, het zware wonden ge
slagen, het wreede rampen doen verduren; maar toch was
het staande gebleven die wonden waren geheelddie ram
pen herstelden de eindelooze worstelingende harde kamp
die het Friesche volk had moeten voerenhadden juist aan de
krachten van dat volk eene groote ontwikkeling gegeven.
De Fries hoogde op den naam van vrijeven zeer omdat
geen vreemde gebieders hem wetten voorschreven, als omdat
het leenstelsel met de trapsgewijze afhankelijkheiddie het
kenmerkt, hem onbekend was gebleven. Daar waren wel
aanzienlijke vermogende geslachten in Friesland, wier oud
heid den oudsten adel van de Christenheid nabij kwam, en die
zich op luisterrijke daden en op groote dienstenaan de
algemeene zaak bewezenkonden beroemen die geslachten
oefenden zeker een grooten en regtmaligen invloed uit op
hunne landgenootendie in hen hunne natuurlijke hoofden
en aanvoerders zagen; maar dat was toch altijd iets
geheel vrijwilligsdie aanzienlijken waren niets anders dan
de eersten onder hunne gelijkenhet had niets van de
verhouding tusschen heer en leenman, zoo als die in het
overige Europa bestond. De Fries erkende geen meester
onder zijne landgenooten; -en eeuwen van oorlog hadden
gediend om het juk af te keerendat de vreemdeling hem op
wilde leggen.
Wanneer men de jaarboeken van Friesland doorbladert
dan meent men bijna de geschiedenis van eene der Repu
blieken der oudheid te lezen; het is Sparta, onder eene
noordelijker luchtstreek en te midden van een anderen
maatschappelijken toestand overgebragtdezelfde eenvoudig
heid van zeden, dezelfde geestkracht, dezelfde toewijding
aan de algemeene zaakdezelfde ontembare dapperheid en