65
Zoek dat alles nu niet bij Marlborough bij dien kouden
egoïstdie in de uitoefening van het opperste krijgsgezag
niets anders ziet dan het middel om aan zijne onverzadelijke
geldzucht te voldoenhij dien eerzuchtige zonder eergevoel
voor wien alle wegen goed zijn om tot het doel te geraken,
en die, om zich te verheffen, naar de gunsten streeft eener
Koninklijke bijzit; bij dien man zonder karakter, die, na
eerst voor de Stuarts in het stof te hebben gekropen in
de ure des gevaars hen ijlings verlaat om de opgaande ge
lukszon van Willem III te aanbidden. Er is niets in Marl
borough's karakter, dat aantrekt of ontzag inboezemt; inte
gendeel het boezemt weerzin en afkeer in aan iederdie
nog niet onverschillig is geworden omtrent menschelijke deugd
en menschelijke waardigheid. Men heeft soms zijn naam in
éénen adem genoemd met dien van een ander Britsch veld
heer uit onze dagen met dien van Wellington; men heeft
daardoor den overwinnaar van Waterloo groot onregt ge
daan want bij alle handelingen van Wellington merkt men
een diep en onwrikbaar plichtgevoel opdat soms aan het
verhevene grenst, en dat hem eene zedelijke grootheid hij-
zet, die men te vergeefs bij Marlborough zoude zoeken.
Ook als legerhoofd staat Marlborough heneden zijn land
genoot. Wanneer men de veldtochten van den Spaanschen
successie-oorlog oordeelkundig nagaat, dan merkt men daarin
hij Marlborough's handelingen eene afwijking op van de
regelen der veldheerskunsteen gemis aan werkdadighcid
eene traagheid en flaauwheiddie geen gunstig denkbeeld
van hem geven als legerhoofd. Het is hekend dat Marl
borough, misnoegd over de gedeputeerden te velde, die zich
eens tegen zijne ontwerpen verklaardenuitriep a wanneer
Caesar gedeputeerden te velde bij zich had gehadhij zou
nooit GalliS veroverd noch Pompejus overwonnen hebben!"
Daar was eenige grond tot die klacht; want die medewerking
der gedeputeerden te velde was belemmerend en verderfelijk
voor den gang der oorlogszakenwelke eenheid in de uitoe
fening van het gezag lot volstrekte voorwaarde voor eene
