8 om onze kennis te vermeerderen dus uit een louter welen- schappelijk oogpunt en geenszins om ons een oordeel aan te maligen over de bevelhebbers wier handelingen het on derwerp van onze beschouwingen zijn. Wij weten genoeg dat de oorlog eene zamengestelde, moeijelijke handeling is; dal men daar, meestal, in het duistere te werk gaat; dat dus vergissingen, misslagen, onvermijdelijk zijn; en dal, indien het zeer gemakkelijk is na gedane zaken een beris pend oordeel te vellen, het zeer inoeijeiijk is, wanneer men handelen moet, om die berisping te ontgaan. Bovendien, er zijn duizend omstandigheden welke soms een bevelhebber met reden, doen afwijken van de gewone orde van de goede regelen; en niet altijd deelt de geschiedenis die omstandig heden mede. Vandaar dan ook dal men te voorbarigte beslissend over strategische handelingen oordeelende, dikwijls gevaar loopt van onregtvaardig te zijn; en terwijl men toch, in het belang der wetenschap zelve, dit oordeel moet vellen, zoo zal het altijd voorzigtig zijn dit meer over zaken en handelingen te doen, dan wel het kwade of goede dier handelingen aan bepaalde personen toe te schrijven. Voor het overige moet de studie van een veldtocht zoo danig zijndat men zich daarbij geheel verplaatse in den toestand van zaken dier lijdendal men geheel doordrongen zij van den geest der aanvoerders en van dien der legers. De Strategie te doen beslaan in eene dorre opgave van gebeur tenissen en van getallen zal weinig batenwant wal heb ik er aan of men mij zegt «dat een bevelhebber met tien duizend man in deze of gene rigting vooruitrukt;"' ik moei weten wie die bevelhebber is wat die soldaten zijn om te kunnen beoordeelen wat er van zulk eene beweging is te verwachten. Zie daar waarin, onzes inziens, de groote de nog niét ovcrlroffene verdienste van Ccausewitz bestaat hij schildert hij schetst karakters, zoo dal men zich den toestand van zaken die hij beschrijft, levendig kan voorstel-

Tijdschriftenviewer Nederlands Militair Erfgoed

Almanak der Koninklijke Militaire Akademie | 1860 | | pagina 77