107
der planeten in één adem te noemen. De waarde van de
uitvinding is daarom dikwijls nog geen maatstaf voor de
waarde of de kennis van den uitvinder, en daarom kan de
bespottelijke strijdin de laatste jaren tusschen bijzondere
Engelsche en Fransche personen gevoerd over den voorrang
in de uilvinding van getrokken wapenen die overigens
reeds vóór 200 jaar bestaan hadden geene algemeene sym
pathie wegdragen.
Wanneer men nagaat hoe van de vroegste tijden af het
streven daar is geweest om eene verbetering en verfijning der
vuurwapenen daar te stellen ten einde zijn vijand wisser
te treffenzou onwillekeurig de gedachte kunnen opkomen
dat de zucht tot moorden langzamerhand in hooge mate is
toegenomen. Het tegendeel is waar; de invoering der ver
beterde oorlogswapenen geeft magtiger waarborg voor rust
en vrede dan de oude, en waar vroeger het regt van den
sterkste zegevierde, is meer gelijkheid ontstaan. De sterk
gebouwde krijger heeft thans tegenover den zwakkeren sol
daat een betrekkelijk gering voordeelde geoefendheid in
het behandelen der wapenen staat op den voorgrond. En
moorddadiger zijn de oorlogen niet geworden; één veldtogt
zal thans beslissend zijn en een dertig- of tachtigjarige
oorlog voortaan onder de onwaarschijnlijkheden gerekend
moeten worden. De barbaarsche geest der krijgslieden heeft
voor meerdere menschlievendheid plaats gemaaktgetuige
de zorg in de latere oorlogen voor de wederzijdsche ge
vangenen betoond terwijl de oorlogen der middeleeuwen
ons de afgrijsselijkste voorheelden geven van de wreedheid,
waarmede de krijgsgevangenen behandeld werden. De bloedige
slag van Crecy in 154-6, onder anderen, levert het bewijs
hoe de moordlust in het leger was doorgedrongen de En-
gelschen hadden toen vooraf in koelen bloede besloten geene
gevangenen te makenmaar alle Franschendie zich niet
door de vlugt konden reddenzonder genade af te maken.
De vergiftigde wapens zijn ook van het oorlogstooneel ver-
