100
Het spreekt van zelf dal deze leefwijze zeer nadeelig op de
wetenschappelijke vorming van den jeugdigen krijgsman
werkte, die dag op dag op de bovenbeschrevene wijze slijten
moest geen enkel boek te lezen kreeg en alleen dan de pen
ter hand kon nemen, als de kolonel hem een brief aan zijn
vader dikteerde, waarin huisselijke aangelegenheden en dienst
zaken door elkaar gemengd werden op de wonderbaarlijkste
wijze. Er werden ook toen, zegt von Wachholtz geene gere
gelde bureaux gehouden, geene afschriften zelfs gemaakt van
de dienstbrievenen als deze tusschen bevriende officieren
passeerdenwisselden elkaar daarin gewigtige dienstzaken en
allerlei nieuws van den dag en vriendschappelijke boodschap
pen op de koddigste wijze af.
Inmiddels, als de vierwekelijksche lijd van exerceren aan
brak veranderde dit leven eenigzins en de jonge soldaat
begon praktisch zijn vak te leeren.
»Als oudste jonker," zegt hij, «droeg ik het vaandel, dat,
tot mijn geluk, meer slok dan vlag was; evenwel, was
ik nog zoo kleindat het mij veel moeite kostte het bij
eenigen wind te dragen, en tusschen twee adjudant-onder
officieren in, vóór het bataillon in den pas te blijven. In den
regel rukte het regiment 's morgens om vijf uur uit, naar
een veld een half uur van de stad gelegen en keerde zel
den vóór één uur 's namiddags terug. Dit was niet weinig
vermoeijend in den loop van de heele maand Augustusmaar
ik liet me om geen prijs de eer benemen van het vaandel
te dragen, en gevoelde mij wat trotsch als, van de barrière
af, het vaandel met zes-en-derlig slaande tamboers, de ge-
hcele stad door naar het kwartier van den generaal gebragt
werd.
«Wat de compagniesdienst betrof, mij viel slechts het
zoogenaamde visiteren(heden het du jour bij het Pruissische
leger) ten deel. Het was echter lang geene gemakkelijke
dienst, daar slechts de helft van het regement in de kazerne
lag en de andere in de huizen der burgerij ingekwartierd
was, en de vreemdelingen, die zich hadden laten werven,
