I
heid naar een verwijderd oorlogstooneel overgebragt kunnen
wordenom daar op het slagveld eene alles vernielende
kracht te ontwikkelenof wel in weinige uren de veilig
gewaande schuilplaats van den vijand in de asch te leggen
en de logge, onhandelbare belegeringswerktuigen der ouden,
dan komt men tot de overtuiging, dat die werktuigen eigen
lijk niets gemeen hebben met de artillerie, zooals wij gewoon
zijn ons haar lieden ten dage voor te stellenen dat die
benaming alzoo eerst mag gebezigd worden na het tijdstip
waarop het eerste vuurgeschut gebruikt is geworden.
Wanneer het buskruid uitgevonden, en hoeveel tijd erna
die uitvinding nog vcrloopen is, eer men op hel denkbeeld
kwam om het als voortdrijvend middel aan te wenden, dit
zijn vraagpunten waarover zeer uiteenloopende gevoelens en
meeningen bestaan, en waarover veel getwist is geworden.
Zooveel is zeker dat de nieuwe kunst want de artillerie
werd aanvankelijk als zoodanig ja door velen zelfs als eene
soort van zwarte kunst beschouwd bij haar verschijnen
een harden strijd had uit te staan, niet alleen wegens de
vele onkosten waartoe zij aanleiding gaf en de moeijelijkhc-
den aan hare verwezenlijking verhonden maar vooral ook
uit hoofde van de menigvuldige en verschillende vooroordeelen
die hare invoering tegenwerkten. Doch het slaat immers
geschreven, dat elke uilvinding op het gebied van kunsten
en wetenschappen een strijd moet doorslaan tegen vooroor
deelen tegen hekrompen inzigten en daarom moet het ons
niet bevreemden, dat eene uitvinding, zoo gewigtig als die
van het geschut en die bestemd was om eene geheele om
wenteling in de oorlogsvoering te weeg te brengen tegen
kanting ontmoette. Aanvankelijk zag men dan ook nog de
werktuigen, waarvan wij hierboven gewraagden eene plaats
innemen naast de nieuwe vuurmonden, en er moest nog
een geruime tijd verloopen eer deze laatslen gene voor goed
van het tooneel hadden verdrongen. Nagenoeg gelijktijdig
met de uitvinding van het geschutw erden de eerste hand-
vuurwapenen in het leven geroepen, en even als het eerste