s
kanon den doodsteek had gegeven aan katapulten en balis-
ten zoo ook besliste het eerste geweer over het bestaan der
algemeen in gebruik zijnde handbogen.
Men zou geheel verkeerd doen wanneet» men om zich een
denkbeeld te vormen van de eerste vuurmondendeze op
ééne lijn wilde stellen, niet alleen met de kanonnen der 19lle
eeuw, die zulk een hoogen trap van volmaaktheid hebben
bereiktmaar ook inet het geschutdat reeds cene halve
eeuw na de geboorte van het eerste kanon overal ingevoerd
was. Die allereerste kanonnen toch waren zóó gebrekkigzij
waren veelal op zulk eene belagchelijke wijze zamengesteld
dat de oorzaak van den indrukwelken zij teweeg bragten
wel hoofdzakelijk zal moeten gezocht worden in den slag,
door de uitbarsting der lading veroorzaakt, en in de enkele
treffers die aan het toevalmeer dan aan het doeltreffende
der inrigling, te danken waren. Die vuurmonden waren
bovendien zwaar en wegens de hoogst primitieve inrigling
der onderstellen waarop zij rustten, en op welke men eerst
later den naam van affuiten kan toepassen zeer moeijelijk
te vervoeren; van daar dat zij aanvankelijk slechts in gering
aantal gebruikt werden.
Niets kon dus, in de eerste jaren na de uitvinding van het
geschut, doen voorzien dat de nieuw uitgevonden kunst,
toen nog een hulpwapen van zeer beperkte beteekenis, één
maal naast de beide hoofdwapens, waaruit de legers vroeger
bestonden, eene eervolle plaats zou innemen, en zulk eene
uitbreiding erlangen, dat zij een beslissenden invloed zou uit
oefenen, zoo op de zamenstelling der legers en de wijze
van oorlogvoeren als op de staatkunde der magtigste vor
sten van Europa. Dat die uitbreiding echter niet spoediger
tot stand is gekomen moet niet alleen geweten worden
aan de technische en geldelijke bezwaren die overwonnen
moesten wordende groole moeijelijkheid bestond in de
kennis van de toepassing der artillerie en van haar gebruik-
op het ware oogenblik en in verbinding met andere wapens.
Dit alles was geene gemakkelijke laaken eerst voor de