13
is; dit is bevonden ende is onwedcrleggelijck." Tot staving
wordt eene proefneming aangehaald die op het strand bij
Scheveningen had plaats gehad en waarhij uil een kanon
achtervolgens met 10, 9 en 7 ft buskruid geschoten was,
zijnde met de kleinste lading de grootste afstand bereikt. -
Ook om de meest doeltreffende lengte der vuurmonden te
leeren kennen, hadden te Scheveningen, op last van Prins
JJ au rits opzettelijke proeven plaats, met een kanon van 24 ft
waaruit met eene zekere lading geschoten werd daarna werd
een gedeelte van het langeveld afgezaagd en met dezelfde
lading op nieuw gescholen, waarbij men tot de destijds zeer
bevreemdende uilkomst geraakte, dat niet de langste vuur
monden het verst schieten, »'t geen men soude meenen dat
het legen nature ware, ende slrijt oock met het gevoelen van
alle oude schrijvers."
Uit eene vergelijking van het materieel der Nederlandsche
artillerie in het begin der zeventiende eeuw, gelijk dat hier
boven in groote trekken is geschetst met het hedendaagsche
mag alzoo blijken op welk een betrekkelijk Imogen trap van
volmaaktheid dat wapen toen reeds was gekomen terwijl uit
de vergelijking met de toenmalige artillerieën der overige
staten van ons werelddeelbovendien de gevolgtrekking zou
mogen worden afgeleid dat de Nederlandsche artillerie alle
overigen was voorhij gestreefd. Met regtmatigen trots mogen
wij alzoo, ook in dit opzigtonze voorvaderen herdenken;
maar evenzeer moet dat bewustzijn hunner grootheid ons
aansporen om op het voetspoor dier vadeien voort te gaan,
en het onze hij te dragen tot handhaving van den van
oudsher gevesligden roem onzer artillerie.
Een blik op het personeel zal mede kunnen doen zien dat
de dienst bij het wapen volgens vaste voorschriften en tot
in bijzonderheden geregeld was, waardoor in den gang van
die dienst ongetwijfeld eene groote regelmatigheid heeft
bestaan.
Het is hekend datin de eerste jaren van het vuurgé-
schut, zij die met de nieijwe kunst hekend waren, als 't
