23
Het is in een anderen oorlog ongehoord naauwelijks twee
mijlen van den vijand, zich alle nachten te bed te begeven;
men doet het hier algemeen, men barrikadeert alleen te vo
ren goed de deuren en venstersen dan is ook ieder dorp
ja ieder huis eene vesting.
Dezen morgen werd mij gelast, het in de nabijheid van
Estella zich bevindende hospitaal te visiteren.
Daar, wanneer de doodsengel van den slag niet meer in
ijzer gehuld en vuur brakend maar helsch blikkendin het
ziekengewaadnalezing houdt, verschijnt hij in zijne vreese-
lijke gedaante. Het is hartroerend deze arme gewonden te zien.
Aan geneesheeren en in het bijzonder aan heelkundige in
strumenten is groot gebrek, en menige amputatie of operatie
moet met zak- of keukenmessen en met stompe zagen ver
ligt worden. Ook aan pluksel is gebrek. Des te bewonde
renswaardiger is de uitmuntende verpleging van den kant der
taIijke nonnen en barmhartige zusters, die zich daaraan
gewijd hebben. Ik vond ook verscheidene Christinische ge
wonden die met evenveel zorg verpleegd werden als onze eigen
vrijwilligers. Dit is in geenendeelevooral vroeger, op der
gelijke wijze vergolden geworden, want zoowel Mina als Rodil
lieten hij hunne strooptogten in Navarra en Biscaye, niet al
leen de gewonde royalistische vrijwilligers, vooral de officieren,
die in hunne handen vielen, doodschieten; maar zij koelden
ook hunne woede aan die landlieden en burgers, bij welke
de Koninklijken eene schuilplaats en verpleging gevonden
hadden.
In het bijzonder maakte zich de Christinische guerilla- of
vrijkorps-aanvoerder Martin Barrea, eigenlijk Zürbano ge-
heetendoor zijn wilden bloeddorst en gruwzaamheid be
rucht.
Nog moet ik hier een geval vermelden, hetwelk bewijst,
hoe diep haat en partijwoede geworteld is, en hoever zij
den mensch vervoerenzelfs tot aan den rand des gral's.
Een door het ligchaam geschoten Navarrees lag in het hos
pitaal naast een Peselero (een Christinisch vrijwilliger), wiens
