6
hoog; en wanneer men daarbij ecne school treft, waar de
leerlingen van 's morgens ten 4 ('s winters 5) met slechts
zeer kleine tussclienpoozen tot des avonds ten 9 of 10 ure
gedrild worden (zulke scholen zijn er, en zij verdienen als
Sodom te worden verwoest)dan heeft er eene stelselmatige
idioten-formatie plaats, dan worden ligchaam en geest ver
moord. Maar zulke gevolgen zijn niet te vreezen en de
cischen zijn niet te hoog, wanneer de knaap, zonder vooraf
het ontwikkelings-proces van eene dompige bewaarschool te
hebben doorloopcn met zijn ü(lc jaar begint hel a. b. c. te
bestuderen en van dien tijd af geregeld onderwijs ontvangt
van personen, die er zich op toeleggen, niet om hem veel
te laten van builen leeren (1), maar om met en door het
wetenschappelijk onderwijs zijn verstand te ontwikkelen en
zijn oordcel te scherpen. Dan kan hij, bij redelijken aan-
leg op zijn lö!e of 1G'|C jaar gemakkelijk aan de eischen
van het examen voldoen, ja meer dan dat, zonder dat hij
daarvoor op een afzonderlijk afrigtings-instituut behoeft te
worden iJclaar gemaald" Intusschcn kunnen plaatselijke of
andere omstandigheden hel noodzakelijk maken dat een jong
mcnsch zijne opleiding op eene kostschool ontvangt maar
men beginne dan daarmede toch niet te laat en, vooral,
men zii voorzigtig in zijne keuze: er zijn vele kostscholen,
op welke hel hoven gezegde niet toepasselijk is, en zij zijn
ligt uit te vinden. Ook kunnen in hel vervolg de thans
opgcrigte Hoogere burgerscholen in dit opzigl uitmuntende
diensten doen, gelijk sommige harer reeds dit jaar hebben
bewezen (zie den Uilslag van het Adspiranten-examen hier
vóór).
Er is nog iets, waardoor het Adspiranten-examen van I860
zich, zoo niet van alle, dan toch van de meeste vroegere
(1) Dit is eclilrr niet geheel Ie vermijden; zoo als, l>ij liet leeren
vervoegen van Werkwoorden en liet. verbuigen van Naam— en Voor -
naamwoorden in de verschillende talen, hel geen tegenwoordig op vele
scholen schromelijk wordt verwaarloosd.
