5
beschaafde zooveel mogelijk, hem zal zoeken te verbete
ren en zal trachten af te brengen van eene levenswijze die
hem walgt.
Hierdoor zal dus de beschaving in de verschillende stan
den der maatschappij doordringen. Maar nog meer; de
mannen, gewend aan tucht en orde keeren in de maat
schappij terugen brengen deze in hunnen werkkring over.
Het gevolg hiervan is, dat men ambtenaren in den
staat krijgt, die hunnen pligt betrachten, daar zij als mi
litair zulks gewoon waren, burgers, die orde op hunne
zaken kunnen stellen. De geheele staat krijgt daardoor
eene militaire organisatie.
Ik wil hiermede niet zeggen, dat hij een militaire staat
wordt, dat alles aan den militairen stand opgeofferd moet
worden, dat zij verre van mij, maar elke betrekking krijgt
een militair wezen, er komt orde en regelmaat in, die nu
nog helaas veel te wensclien Overlaten.
„Doch", zal de waarde lezer zeggen, „men kan ligt over
een onderwerp spreken, geef nu ook eens den weg aan tot
bereiking van dit doel." Dit was mijn plan niet, daarover
kan en wil ik geen oordeel uitspreken, want de.algemeene
dienstpligtigheid moet gegrond zijn op het volkskarakter en
op zoovele andere omstandigheden, dat ik mijne weinige
ervaring in aanmerking genomen, daarover geen oordeel
mag vellen. Hoofdzaak is het echter, dat de gedachte van
algemeene dienstpligtigheid onder alle standen ingang vindc,
dat men er het noodzakelijke van leert inzien. Is dit
bereikt, dan zal men mannenen die bezit Nederland, vin
den die den gesehiktsten weg tot bereiking daarvan kunnen
en zullen aanwijzen.
