t
j
CXL1X
Nieuwenhuyzen in een tweeden brief op erkenning van
ons gezag aan en gaf 24 uur tijd tot het nemen van
een besluit.
Daarop antwoordde de Sultan even onbegrijpelijk
en vroeg uitstel; maar toen dit uitstel slechts tijdwinst
bleek te zijn tot het in orde brengen van verdedigings
werken aan de kustverklaarde Nieuwenhuyzen den
oorlog en liet de aangelegde versterkingen beschieten.
Eenige dagen later verscheen de expeditie.
Hoe men zich vergist heeft in het schatten van den
vijand, dien men tegenover zich kreeg; hoe men een
geheel verkeerd denkbeeld omtrent den aard van dat
volk had, heeft de ondervinding geleerd.
Hadden de Nederlanders reeds menigmaal dappere
volksstammen bedwongenhier hadden zij te doen
met een vijand, nog fierder en heldhaftiger dan de
Balineezen of Boniërsnog hardnekkiger en meer
doodverachtend dan de Padris; daarenboven gesteund
door het meest moeielijke terrein waarop hij dikwijls
ook met het grootste succes, gebruik kan maken van
den kleinen guerilla-oorlogdie zoo berucht en vaak
noodlottig voor onze strijders in Indië is geworden.
Alle sieraden van den mensch missende, paart de
Atjehnees aan een laag en dierlijk en in de hoogste
mate onzedelijk karakter, eene groote mate van hoog
gevoeligheid en trots. Hij is verslaafd aan de opium
eneenmaal daardoor opgewondenin den strijd de
hardnekkigste vijand, wreed en onmeedoogend; vooral,
waar die strijd gegrond is op het geloof, dat men
Land en Volk.