J
CLXII
goed verdreven worden uit een breede strook rondom
onze versterkingen en de rivier. Daartoe moesten groote
gedeelten van het terrein opgeruimd, wegen ter ge
makkelijke communicatie aangelegdeene tweede rij ver
sterkingen aangebracht en vijandelijke bentings, die
als uit den grond verrezen geslecht of bezet worden
enz. enz. Een groot aantal hevige gevechten had
plaats, om uitvoering te geven aan Van Swielen's pro
gram: onmiddellijke beveiliging van Kota-Radja". (14)
In het geheel waren in Mei 1875 38 posten in den
omtrek opgericht. Pel's gestel werd echter door zijne
voortdurende werkzaamheid ondermijnd en zoo vroeg
en kreeg hij verlof naar Batavia terug te keeren
(13 Juni 1875).
Hadden Van Swieten en Pel de humaniteit in den
oorlog weten te handhavende tijdelijke plaatsvervanger
van Pel, kolonel Wiggers van Kerchem achtte een ge-
strenger toepassing van den oorlog tegenover den
weerbarstigen Atjehnees noodzakelijk. Hij vaardigde
dan ook den 27sten Juni eene circulaire uit, waarin
hij alle oorlogshandelingen, waardoor men den vijand
afbreuk kon doen, ten sterkste aanbeval.
Tengevolge van die orderhet uitgangspunt van
een reeks brandstichtingen en vernielingenvond Pel
bij zijn terugkomst, 8 Nov. 1875, den Atjehnees niet
minder oorlogzuchtig.
Voordat wij de gewichtige militaire verrichtingen
van Pel's tweede bestuur beschrijvenwillen wij eerst
opmerkenhoe intusschen de toestand van het ver
overde gebied verbeterd was.
Pel, die de waarde van Oleh-leh inzag, liet dit
