u
Dadelijk na den overtogt van den Rhijn, nam men Doesburg
in, ZutphenArnhem, Knodsenburg NijmegenSchenken
schans, Bommel, Crévecoeur enz. Er [fin;; bijna geen uur van
van den dag- voorbij, waarop de Koning niet bet berigt
kreeg van de eene of andere verovering. Een officier, Mazel
genaamd, schreef aan Turenne: «wanneer gij mij een vijftig
ruiters wilt geven, dan kan ik daarmee twee of drie steden
innemen."
Utrecht zond hare sleutels en capituleerdeeven als ge
heel de Provincie van dien naam. Lodevvijk deed een zege-
pralenden intogt in die stad, zijn groot almoezcnier, zijn
biechtvader en den naam-aartsbisschop van Utrecht bij zich
hebbende. Met veel plegligheid werd de hoofdkerk aan de
Katholieken teruggeven en de aartsbisschop die het vroeger
alleen in naam was, oefende eenigen tijd een wezenlijk gezag
uit. De godsdienst ondersteunde de wapenmagt van Lode-
wijk XIV bij zijne veroveringen; en hij won daardoor in
de oogen der Ilollandschc Katholieken.
De Provinciën UtrechtOverijssel en Gelderland waren
onderworpen; Amsterdam wachtte, ieder oogenblik slavernij
of ondergang. De daar wonende Joden haastten zich aan
Goürville, den Intendant en vriend van den Prins van
Condé twee millioen guldens aan te bieden, om de plunde
ring af te koopen.
Naardennabij Amsterdamwas reeds genomen. Vier rui
ters, op roof uitgaande, kwamen tot voor de poorten van
Muiden, waar de sluizen zijn die bet land kunnen onder wa
ter zetten en dat slecbts op een uur afstands van Amsterdam
is. De regering van Muiden, radeloos van schrik kwam de
stadssleutels die vier soldaten aanbieden; maar, eindelijk ziende
dat er gecne andere troepen volgdennam zij de sleutels te
rug en sloot de poorten. Wat meer spoed, en Amsterdam
was in de magt des Konings geweest. Die hoofdstad een
maal vermeesterd dan zou dit niet alleen den ondergang der
Republiek zijn geweest, maar ook die van de Hollandsche
natie, en zelfs van den grond dien zij bewoonde. De ver-