52
het geheel opgeven van de voorgenomene verovering van
Holland,
»Te vergeefs trachtte de Prins van Condé door te drin
gen tot in het hart van het door water omgeven Hol
land (1). Turenne vermogt noch de vereeniging van Mon-
tecuculi en van den Prins van Oranje te verhinderen noch
den Prins van Oranje te beletten Bonn intenemen. DeMun-
slersche Bisschopdie den ondergang der Staten Generaal
had gezworen werd in zijn eigen land door de Hollanders
aangevallen. Het Britsche Parlement dwong zijn Koning
om ernstig in vredes-onderhandelingen te tredenen niet
langer het gehuurde werktuig te zijn van Frankrijk's groot
heid. Toen werd men genoodzaakt de drie Iloliandsche pro
vinciën te ontruimen met, evenveel spoed als men ze ver
overd had. Het was echter niet zonder ze eerst gebrand
schat te hebbende Intendant Robert haaldeuit de enkele
provincie Utrechtin één jaar lijds zestien honderd acht
en zestig duizend gulden. Men was zoo gehaast om een
land te ontruimen dat zoo snel veroverd wasdat acht en
twintig duizend krijgsgevangene Hollanders vrij gegeven wer
den voor den prijs van één kroon voor ieder soldaat. De zege
boog bij de Porte Saint- Denis en de andere gedenkteekenen van
de verovering waren te naauwernood voltooid toen de verove
ring reeds weer opgegeven was. Bij dezen inval hadden de
Hollanders den roem, van de heerschappij over de zeeën te
betwisten, en de behendigheid om, te lande, het tooneel
des oorlogs builen hun eigen grondgebied over te brengen.
Europa oordeelde dat Lodewijk XIV zichmet te veel
overhaasting en hoogmoedte goed had gedaan op de
schittering van cene voorbijgaande zege; de vrucht van die
onderneming was voor hem een bloedigen oorlog te moeten
volhouden tegen Spanje, het Keizerrijk en Holland ver-
eenigd; verlaten te worden door Engeland, en eindelijk door
(lj Dit doelL op Co^dé's vruchtelooze poging, in 1673 om Muiden te bemag-
tigen en daar de Hollandsche waterlinie tc doorbreken.
