1450-1460 1460-1470 1470-1480 gebleven harnassen blijkt, dat vooral in de tweede helft van de 15e eeuw vele wapenrustingen en onderdelen daarvan in Italië, c.q. Milaan, werden vervaardigd voor de export naar Duitsland, Engeland, Spanje en Bourgondië. Deze export- harnassen waren dikwijls aangepast aan de stijl en de smaak van het land van bestemming, zoals een aantal wapenrustingen, welke zijn gemaakt „alla tedesca", d.w.z. in de Duitse stijl. De reden waarom in de 15e eeuw zoveel harnassen in Italië werden vervaardigd voor export naar andere landen, welke dikwijls zelf een beduidende wapenproductie bezaten, is dat de Italiaanse wapenrustingen ge durende de 15e eeuw, wat kwaliteit en technische uitvoering betreft, verreweg superieur waren aan soortgelijke producten in andere landen, Duitsland daarbij inbegrepen. Toch kan men niet spreken van een éénzijdig gerichte Italiaanse invloedssfeer, aangezien er in de tweede helft van deze eeuw ook enige Duitse elementen bij sommige Italiaanse harnassen aantoonbaar zijn. In de 16e eeuw wijzigt zich de situatie dan echter, waarbij in het begin van deze eeuw de Duitse invloed op het Italiaanse harnas zeer sterk is, terwijl de producten van de Duitse harnassmeden in de loop van deze periode in vele opzichten op een gelijk en in sommige geval len zelfs op een hoger niveau staan dan de producten van hun contemporaine Italiaanse gildebroeders. Een minder bekend feit is echter, dat zowel het Italiaanse als het Duitse harnas in de tweede helft van de 15e eeuw sterk zijn beïnvloed door Bourgondië. Deze be- invloeding kan alleen in het juiste licht worden bezien, wanneer men gebruik maakt van het stijlkundig onderzoek zoals dit in Duitsland en Oostenrijk is en nog wordt toegepast door Paul Post, Heinrich Klapsia, Alexander Freiherr von Reitzenstein, Bruno Thomas en Ortwin Gamber. Gebruikmakend van deze metho de zien wij dan steeds weer een duidelijke samenhang tussen de stijlvormen in de beeldende kunsten enerzijds en die van de wapenrustingen anderzijds. Het sterkst komt deze overeenkomst tot uiting in de beeldhouwkunst, waarbij men moet bedenken, dat een harnas in feite niets anders is dan een driedimensionaal en in ijzer uitgevoerd beeldhouwwerk, waarbij de beeldhouwer en de harnassmid beiden streven naar een uitbeelding van de ideale menselijke gestalte. Dat ook de schilderkunst en de grafiek stylistische overeenkomst tonen met het harnas, komt omdat het alle producten zijn van een zelfde geestelijke stroming. Waarschijnlijk heeft de grafiek in dit opzicht een nog belangrijker rol gespeeld, aangezien deze gemakkelijker kon bijdragen tot het verspreiden van een stijl opvatting en omdat haar harde lijnen bijzonder goed passen bij die van het harde ijzer. De Bourgondische invloed op de West-Europese landen kan men indelen volgens drie perioden: Reeds in de eerste helft van de 15e eeuw is deze invloed in Duitsland aantoon baar, maar de kunstzinnige begaafdheid en het vermogen om zich uit te drukken zijn daar dan nog van dien aard, dat men deze invloeden zelfstandig kan ver werken. Sedert ongeveer het midden van de 15e eeuw wordt de invloed van de 12

Tijdschriftenviewer Nederlands Militair Erfgoed

Arma | 1966 | | pagina 14