Spaanse veldtekens; Variatie en inspiratie die tijd nauwkeurig omschreven. Hij moet een voorbeeld zijn van plichtsbetrachting, wellevendheid en moed, hij moet voor zijn vaandel sneuvelen, ja er zijn doodskleed van maken. In het gevecht stonden de vaandrigs naast en achter elkaar, midden in de slaghoop gevormd door het regiment, in gezelschap van tamboers en pijpers en beschermd door gelederen piekeniers. De vaandrig moest de soldaten aanmoedigen en eventueel opnieuw verzamelen. Hij moest tijdens een vlucht het vaandel ver scheuren en een verlies daarvan mocht hij niet overleven. „Werd ich geschossen in ein Hand In die ander hab ichs baldt gevandt Werd ich dann auch darein verwundt Nemb ich mein Fendlein in den Mundt Oder wickle mich gar dar ein Lass beim Fendlein das Leben mein," zoals Fronsperger in 1550 de vaandrig berijmde. De vaandrig te paard met zijn standaard gestoken in een koker aan zijn rechtervoet, moest zorgen dat hij bij alarm het punt vormde waar omheen de ruiters zich op stelden. Hij moest de kapitein of ritmeester, die de compagnie aanvoerde, eventueel vervangen en de standaard of cornet tijdens het gevecht zolang mogelijk rechtop houden. Op hem rijmde Fronsberger: „Ich bin der rayssigen Fendrich Hoher geburt, keek und manlich Mein Fahnen in der höhen schwebt So und sich ein larmen erhebt Bin ich der erste auff meinem Pferdt Den nechsten fürs Lager begerdt Lass fliegen meinen Fahnen frey Mein Reutter kennen mich darbey De vaandrig bezwoer op het vaandel al die opgesomde plichten te vervullen en er zijn voorbeelden te over uit die oude tijd dat zo'n jonge, vrijgevochten en trotse kerel deze eed gestand deed. Tijdens de godsdienstoorlogen in Frankrijk stierf de Italiaanse vaandrig Justiniano Bentio gewikkeld in zijn vaandel op de wallen van Chatellerault in 1569 en een jaar later vond op dezelfde wijze de drager van het zgn. kolonelsvaandel der Gardes Franqaises voor La Rochelle de dood. Verlies bracht dus dood of schande mee, verovering roem, beloning en promotie. Trofeeën in de vorm van vaandels en standaards waren daarom begeerd door de een en berouwd door de ander De Bourgondische en Habsburgse heersers hadden de bevolking der Lage Landen reeds vertrouwd gemaakt met de blauwe en later rode schuinkruisen op hun vaan- 10

Tijdschriftenviewer Nederlands Militair Erfgoed

Arma | 1967 | | pagina 20