onder des Admirants eygene was) werden gekregen, beneffens den stan-
daert van die gemuytineerde, gelijck oock wederom worden bekomen die
seventhien vaendelen van de nedergheleyde hoopen van graaf Ernst, met
noch 25 in den slach verlooren
Ds. Uyt den Bogaert beschreef als ooggetuige hoe Maurits de volgende morgen na
de plechtige dankzegging om 11 uur bij de gedeputeerden der Staten-Generaal in
Oostende ging eten en Mendoza als onvrijwillige gast meebracht,
„die meenighen droogen bucking creegh aan alle de cantenOver tafel
werden ghebracht veel vendels ende cornetten van den vijant ende wierden
de cornetten een tijdt langh over tafel ghehouden voor sijn Excellentie
(daer den Admirant by sat) om de inscriptien te lezen; denckt hoe den
man te moede was
Diezelfde gedeputeerden vertrokken op 16 juli d.a.v. per schip uit Oostende, via
Middelburg naar Bergen op Zoom. Omdat de aldaar begonnen vredesonderhande
lingen met de Staten van Brussel mislukten, vertrokken de gedeputeerden na enkele
dagen tegenwind noopte hen daartoe over het land van Putten naar Den
Haag. In de avond van 23 juli kwamen zij daar aan, „latende de bagagie mette
vendelen ende cornetten in den slagh van Nieuwpoort verovert te schepe volghen
metten agent Tamet, clerquen, deurwaerders ende boden tot bewaringhe van dien,
dewelcke des volgenden daeghs opte naer noene (d.i. 24 juli dus) mede in den
Haghe ghearriveert zijn
De trofeeën, waaronder ook drie trompetten met vaantjes, werden op 28 juli d.a.v.
in de Grote Zaal van het Binnenhof geplaatst. Tevoren, op 3 juli, zodra het bericht
van de overwinning bekend was in Den Haag hadden de Staten-Generaal besloten
om voor elk veroverd of heroverd vaandel een beloning te geven van 30 gulden, en
van 50 gulden voor elke kornet ruitervaan of standaard).
Het totale aantal trofeeën hier veroverd is verschillend opgegeven door Nederlandse
tijdgenoten van de Slag bij Nieuwpoort. Pieter Bor en Anthonis Duyck, die als ge
deputeerde te velde zeer uitvoerig over de veldtochten van Maurits schreef, ver
meldden 90 vaandels, 4 cornetten en 1 muiterstandaard. Iets latere schrijvers als
Van Meteren en Van Reyd spreken van 105 vaandels, 3 a 4 cornetten en 1 standaard,
terwijl Baudartius en Van Loon spreken van over de honderd vaandels en standaards.
Zoals Dr. Scheltema in I860 en Dr. van Luttervelt in 1948 houden we het od dt
laagste aantallen. De standaard vooral trok de aandacht, een prachtstuk van blauw
damast, met aan de ene kant een goudgeborduurde voorstelling van de Madonna.
Rechts voor haar lag een geknielde monnik en er waren op het doek en langs de
zomen verschillende strophen van lofzangen en gebedsverzen te lezen. Aan de andere
zijde was de Gekruisigde afgebeeld met alle passiewerktuigen en ook daar gebeds
verzen.
Die standaard, vergeten wij dit niet, was afkomstig van muitende soldaten met zelf
gekozen officieren, „electos" genaamd, die overigens een strenge discipline hand
haafden. Dit soort lieden was lang tevoren schuldig geweest aan de Spaanse furie in
Antwerpen in 1576 en gruweldaden elders, bedreven na biecht en mis en onder het
vaandel van Christus, de Madonna of San IagoDe indruk op de geplaagde
boeren en stedelingen was dan ook verbijsterend.
17