Franse Veldtekens
Variatie en Vervaardiging
„La bataille de Senef fut gagnée sur le prince d'Orange par M. Ie prince de
Condé defunt le 11 aoüt, et le 12e dudit mois on chanta le Te Deum en
action de grace de cette victoire dans l'église de Notre Dame de Paris oü
on apporta 107 tant drapeaux qu'étendards et tabliers de timbales, le Roy
y étant présent
of bij Neerwinden in 1693, waarin 106 vaandels en standaarden werden veroverd:
et les drapeaux, étendards, guidons et tabliers de timbales furent
apportées par les Cent Suisses le 9e aoüt de la même année a Notre Dame
oü l'on chanta le Te Deum
Evenwel zag de bondgenootschappelijke infanterie in de Slag bij Fleurus op 1 juli
1690 kans om zich door de Fransen heen te slaan, hoewel de eigen cavalerie op de
vlucht was geslagen. De veroverde trofeeën werden verdeeld; de Spanjaarden kregen
elf vaandels, de Friezen behielden hun twee vaandels, welke door het regiment van
de Stadhouder waren bemachtigd en 19 vaandels werden in de Grote Zaal opge
hangen. Deze waren, volgen de opgave, voor het merendeel van groene zijde met
goudbestikte zonnen en stralen en het trotse devies „nee pluribus impar" op de
velden.
Voorzover wij weten was dat de enige collectie trofeeën, die in die periode toen
de krijgskans te land zich telkens tegen ons keerde aan de bestaande verzameling
werd toegevoegd.
Jaren later zouden echter méér Franse vaandels worden opgehangen
Een reeds gerestaureerde groep trofeeën, afkomstig uit de Spaanse Successieoorlog
(17021714) in een tijd waarin de Fransen op hun beurt vaandels en standaards
in grote aantallen verloren is te zien in het Nederlands Legermuseum.
Deze trofeeën omvatten 22 infanterievaandels, één ruitersrandaard en twee stellen
paukenschorten.
De witte (zilveren) St. Georgekruisen op deze vaandels kwamen reeds in de 12e
eeuw op wapenschilden uit Noord-Frankrijk voor. Afgeronde infanterievaandels
met rechtopstaande kruisen zijn te zien in de basreliëfs, waarmede de beeldhouwer
Pierre Bontemps de graftombe van Koning Frans I (14941547) in St. Denis
versierde en welke de Slag bij Merignan in 1515 uitbeelden. Dit soort vaandels
komt ook voor op een Duitse anonieme gravure uit de 16e eeuw van de Slag bij
Pavia in 1525. Duidelijk zijn hierop acht of vier banen te zien, welke onder het
kruis horizontaal het veld verdelen.
Franse vaandels en standaards verschenen op vaderlandse bodem met de komst van
de hertog van Anjou in 1581. De onuitputtelijke Baudartius bevat gravures, waarin
Franse vaandels talrijk zijn vertegenwoordigd, zoals b.v. bij de belegering van het
kasteel van Kamerijk in september 1581, of bij een gevecht tussen het Franse garni
zoen van Bergen op Zoom en Spanjaarden, die op 5 december van datzelfde jaar
22
