148
Evenwel bleef het Fr arische leger werkeloos binnen
zijne liniën, eiken dag krachten verliezende zonder daar
van eenig gebruik te maken. Welk doel had de aanvoer
der voor oogeu, toon hij dat leger in die ontmoedigende
ledigheid liet? Moest hij, ouder hot voorwendsel, zijn le
ger te sparen, don tijd afwachten waarin de hongersnood
het in de handen des vijands zou overleveren? Keen;
twee wegen stonden voor hem open; oen twintigduizend
man op de plaats achter te laten, en met het overige ge
deelte zijns legers de insluitingslinie te doorbreken, was
de eerste weg. Ongetwijfeld moest hij een grooten veldslag
leveren met alle beschikbare krachten, die hij nog geen
enkele maal in hun geheel benut had. Deze slag was
onvermijdelijk; want, naar de leer van Gouvion Saint-Cyr,
moet men, om onder goede voorwaarden een terugtocht
uit te voeren, den vijand zulk een les toedienen, dat hij
althans voor eenige dagen buiten staat is om tot de ver
volging over te gaan. Kaar de meening der Duitschers
was zoodanige poging niet te verwezenlijken, omdat hét
Pruisische leger het Fransche zou moeten aantasten, zijne
flanken bedreigen en zijne beweging stuiten zoodra het
van den steun der vesting beroofd zoude zijn. Deze mee
ning is niet de onze, en bij herlezing van het uitstekende
werk van den kolonel FayJournal Jun officier de
Varmêe du Rhinblijft het onze overtuiging, dat een groote
slag had kunnen geslagen wordenen wanneer men let
op de geestdrift, die de Fransche troepen telkenmale heeft
bezield wanneer er sprake was van een ernstigen uitval,
moet men toestemmen, dat de vijandelijke kring had kun
nen doorbroken worden. En indien SO.000 man in het
Koorden positie hadden kunnen nemen en daar de kern
van een nieuw leger hadden gevormd, zou de insluiting van
Parijs wel opgegeven hebben moeten worden!
Indien men echter meende, 'dat zoodanig plan te weinig
