149
kansen van welslagen aanbood, was nog een andere weg
open. Den vijand eiken dag op verschillende punten zij
ner linie aantasten; hem telkens verplichten, zijne kan-
tonnementen en voorposten te wijzigen; eene reeks van
schermutselingen openen, en van 's vijands fouten gebruik
maken om, als de gelegenheid schoon wasden aanval
door te zetten en de insluiting te verbreken. Men moet
bekennen dat, indien deze gedragslijn een oogenblik dooi
den maarschalk Bazaine ware overwogen, hij niet vrijwil
lig gevangene voor Metz zon zijn geworden toen hij, ten
gevolge van den slag van Saint-Privat, onder het kanon
der forten terugtrok; integendeel had hij dan zijne troe
pen in het open veld op den linkeroever gehouden, om den
vijand te verplichten tot uitbreiding zijner insluitingslinie.
Deze eerste terugtred toonde ongelukkigdat de opper
bevelhebber niet de man was voor het nemen van een
krachtig besluit; het vervolg moest helaas bewijzen dat
hij, met verachting der militaire wetten, en instede van
het geschut te doen werken, zich naar zijn verderf en
naar dat zijns legers liet meeslepen door overwegingen,
die ten eenemale in strijd zijn met de eer der
wapenen
Men kan niet van deze épisode van Metz afstappen
zonder te spreken van Ladoncliamps of, zooals de Duit-
schers zeggen, van Bellevue. En toch, wat van den daar
geleverden slag anders te melden, dan dat men daar op
nieuw het grievend schouwspel zag van dappere aanvoer
ders en heldhaftige troepen, wier pogingen schipbreuk
leden op de besluiteloosheid, of liever op het gemis aan
leiding van het hoofdkwartier. Het Duitsche verhaal zegt,
dat de maarschalk had willen doorbreken, doch dat, daar
zijne vleugels niet vooruit konden, het in het centrum
behaalde voordeel niet kon worden benut. Deze meening
wordt intusschen belangrijk ontzenuwd door eene noot,
