201
hjksoortige geraasspelende muziek, hinnekende paar
den, loeiende ossen, twistende menschen dit leven, zeg
ik, leent zich weinig tot geestelijken arbeid. Hoe dikwijls
heb ik in de maand, dat ik hier ben, de pen opgenomen
om u te schrijven! Hoe dikwijls heb ik, te midden van
dat far nientehonderdmaal vermoeiender dan de arbeid,
mijn gedachten willen verzamelen en op papier brengen!
Maar zijn denkbeelden te verzamelen, ze te rangschikken,
ze zoo op elkander te doen volgen, dat zij tot eenig be
sluit leiden, juist dat is het moeilijke; dat is mij bijna
onmooglijk sinds ik in deze afdeeling van het Kaukasus-
leger ben, die den naam draagt vanafdeeling van Eri-
vanDaarbij komt nog een ander bezwaar. Ver van
de regelmatige gemeenschap gekampeerd, slechts een
schijn van postwezen en een zweem van telegraaf bezit
tende, misdeeld van inlichtingen en tijdingen, leven wij in
de meest volslagen onwetendheid omtrent alles wat bui
ten den kring voorvalt, waarin wij ons bewegen. Ik
spreek niet van de politieke tijdingen; Frankrijk kan
een alleenheerschappij hebben en Rusland kan de repu
bliek hebben uitgeroepen, wij zullen ten minste veertien
dagen blijven zonder het te wetenik spreek zelfs niet
van de militaire tijdingen van den Donau: zijn de Russen
den Balkan overgetrokken en rukken zij op Adrianopel
aan? Of wel, zijn zij overal geslagen èn trekken zij
terug naar den Donau?
Beide deze berichten, tot ons gekomen, ik weet niet van
waar, vinden nagenoeg even veel geloof. Maar zelfs ver
nemen wij ternauwernood uit de verte eenige brokstuk
ken van tijdingen omtrent den voor- of tegenspoed der
andere gedeelten van het leger in Azië. Op het oogen-
blik dat ik u deze regelen schrijf, is het mij onmooglijk
u te zeggen, wat er sinds tien dagen is voorgevallen naai
de zijde van Ivars. Heeft er een gelukkige veldslag plaats
13
