220
loozen Napoleon naar het hoofd geworpen van den ge
neraal Barclay de Tolly, die onophoudelijk week voor „het
groote leger." Maar waarom wilt gij toch, dat de Tur
ken den oorlog voeren op de wijze, die voor hen de na-
deeligste is, waarom wilt gij niet toestemmen, dat zij be
wijs geven van voorzichtigheid en tevens van bekwaam
heid door u te dwingen hun spel te spelen? Bij gelijke
kracht is het, zoowel in de krijgskunst als in de scherm
kunst vergeef een schermer deze stoute vergelijking
niet de schitterendste, de stoutste, de behendigste, het
is de wijste, die wint. En bovendien, wist men niet van
ouds, door een verscheiden malen herhaalde ervaring, dat
het Turksche leger bovenal een verdedigingsleger is
Het is u gezegd en herzegd geworden op allerlei to
nen met welk recht komt ge u nu beklagen als over
iets nieuws?
Ik weet volstrekt niets van de waarde der Turksche
generaals, maar .dit is zeker, dat zij, raad ontvangende
van de Engelschen of hun strategische opvattingen uit
zich zelven halende, in Azië tot heden geen enkelen gro-
ven misslag hebben begaan; zij hebben wel is waar niet
schitterend gemanoeuvreerd, maar ook niet zonder oordeel
en nuttige uitkomsten. Het zijn, alles te zamen genomen,
hoogst ernstige tegenstanders, die ons veel te doen ge
ven en nog veel te doen zullen blijven geven. (1)
Igdir30 Sept.
Ik moet, u nu toch eens zeggen wat ik hier doe, en u
een weinig spreken over mijn specialiteit. Als gedele
geerde van het Bestuur van het Boode Kruis gezonden,
heb ik hier het gezondheids-detachement te organiseeren
(1) Men bedenke, dat het een Rus is, die dit schrijft.
R.
