223
den Kaukasus; al deze maatschappijen zijn slechts in
theorie met elkander verbonden, feitelijk zijn zij onaf
hankelijk van elkander en hebben hare eigene comptabi
liteit, waarvan zij aan niemand rekenschap afleggen.
Daaruit volgt zeer natuurlijk verwarring en een naijver,
zeer nadeelig voor het algemeene werk. Dit zou nog
slechts een half kwaad geweest zijn, zoo van den aan
vang een ernstig program uitgewerkt, een duidelijk aan
gewezen doel vastgesteld was geworden. Maar niets van
dit alles is gedaan. Slechts ongenoegzame kapitalen be
zittende, heeft de maatschappij van onderstand zich in
alle mooglijke ondernemingen geworpen; zij heeft hospi
talen gesticht, de voorwerpen van weelde verschaft, die
niet in de militaire hospitalen bestonden; zij heeft op het
slagveld vliegende ambulances opgericht. Deze afwisse
lende bedrijvigheiddie onbeperkte hulpbronnen vereisch-
tekon slechts uitloopen en is slechts uitgeloopen op ge
deeltelijk, brokmatige uitkomsten. De opgerichte hospi
talen zijn slechts gering in getal en bieden dus slechts
een bedriegelijke hulp aan de militaire administratie; de
uitgedeelde artikelen (thee, koffie, wijn) zijn verre van te
voldoen aan het doorgaand verbruik; de vliegende am
bulances, alle die hier in den Kaukasus zijn, kunnen
niet meer dan tweehonderd gekwetsten vervoeren. En
toch heeft men veel geestkracht en veel geld besteed.
Met veel minder van de eene en van het andere kon men
groote en werkelijke diensten bewijzen door alle inspan
ningen te richten op een enkelen tak van den gezond
heidsdienst, namelijk op dien, welke de zwakste is in
alle legers, zelfs de best georganiseerdeik bedoel het
vervoer van de zieken en gewonden. Alzoo een groot ge
tal rijtuigen van gemakkelijke inrichting (de modellen
ontbreken niet)een toereikend geneeskundig personeel
voorwerpen van eerste behoefte in groote hoeveelheid
