251
zoo slecht aangevangen en zoo ongelukkig geleiden veld
tocht blijft tot heden in den toestand van raadsel. Ik
heb de dingen van te nabij gezien, ik heb te veel ge
leefd te midden van het leger van den Kaukasus, om niet
levendig belang te stellen in de oplossing van dit raadsel
en om niet met ongeduld af te wachten dat er licht op
schijne. Het zal zeker eens schijnen, zoo niet officieel,
ten minste in de verhalen van eenige acteurs van het
drama.
Icjclir, 1/13 October.
Ik heb u, a.an 't slot mijner eerste reeks brieven, eeni
ge verhalen van gevechten beloofd om u in bijzonderhe
den het karakter van den oorlog in Azië te toonen. Ik
wil heden die belofte vervullen. Ons detachement heeft
sedert mijn komst te Igdir, dat is sinds het eind van
Juli, gelijk ik u reeds gezegd heb, een louter verdedigen
de stelling aangenomen.
Te gering in getalsterkte om in de hoogst onvoordeelige
topografische omstandighedenwaarin het zich bevond
aan te vallenbepaalde het er zich toe, de linie van de
Araks te verdedigen, bij gevolg de vlakte van Erivan
en den weg van Erivan naar Tiflis. Daar het niet aan
ons was de eerste te zijnbeperkten wij ons tot verken
ningen en tot het afslaan van de aanvallen van den vijand
bij de zeldzame gelegenheden, waarin hij in het hoofd
kreeg ons aan te vallen. De aanvallende houding toch
voegde noch aan den aard van Ismail's leger, voor een
goed deel bestaande uit ongeregelde troepennoch aan
de rol, die deze generaal moest spelen in het geheel dei-
strategische plannen van den Turkschen generalen staf.
Hij was daar blijkbaar om ons te beletten naar Erzeroem
te gaan, en om de vlakte van Erivan te bedreigen in ge
val onzer vereeniging met het leger van Alexandropol.
Sterk in de bergen, waar hij zich flink verschanst en
