418 -
aanzienlijke vorderingen gemaakt sinds den dag waarop
het, in plaats van plaatselijk en persoonlijk te zijn, er in
geslaagd is opgenomen te worden onder de plannen van den
opperbevelhebber.
Uit dit oogpunt verdient het werk van den uitstekenden
Belgischen militairen ingenieur,, den generaal A. Brial-
mont: Defense des Etats et les camps retranchésmet
de meeste aandacht onderzocht te worden. Dit onderzoek
zal ons in staat stellen onze denkbeelden omtrent vele
punten van dit vraagstuk te vestigen en ons rekenschap
te geven van den afgelegden weg, alsmede van dien,
welke nog te doorloopen blijftom aan de oplossing van
dit vraagstuk de plaats te geven, die haar toekomt.
De kundige officier verdeelt zijn boek in twee hoofd-
deelende verdediging van de staten en de verschanste
legerplaatsen. Dit program is ruim. Is het volledig?
Dit zullen wij nagaanals wij de leer van den generaal
zullen hebben uiteengezet.
I. De verdediging van de staten.
Yolgens den heer Brialmont is de versterkingskunst,
historisch gesprokengedurende langen tijd slechts de
kunst geweest om de volksstammen en hunne bezittingen
te beveiligen tegen de aanvallen van naburige volksstam
men.
En zoo er laterna de politieke en militaire veranderin
gen, misbruik van dit verdedigingsstelsel heeft plaats
gehad, is dit misbruik meestal slechts de uitdrukking
geweest van de zwakte van den staat, die er toevlucht
toe nam. „Toen Rome" zegt Montesquieu Grandeur et
decadence des Domains, Chap. XX„niets meer dan
slechte legers hadtoen het dikwijls zelfs in het geheel
geen leger meer hadmoest menomdat de grens het bin
nenland niet meer beschermde, dit wel versterken entoen
