11
in oorlogstijd liet hoofdkwartier der troepen en van
elk groot legerkorps door eeue telegraaflijn in verbinding
te stellen met liet bestaande telegraafheten daardoor
eenc directe gemeenschap met Berlijn te erlangen; en
tevens, om de hoofdkwartieren van afzonderlijke legerkorp
sen onderling of mot de tot hun ressort behoorende divisie-
kwartieren in rechtstreeksche verbinding te brengen. Yan
eene indeeling der veldtelegraphie bij de marcheereude troe
pen, of van de aanwending gedurende het gevecht was, we
gens het toenmalige standpunt der telegraaftechniek, nog
geen sprake.
De gunstige uitslag der gemaakte proeven had ten ge
volge, dat al zeer spoedig (1856) de elektrische telegraaf
bij het Pruisische leger definitief werd ingevoerd.
We mogen hier een woord van lot niet onthouden aan
de degelijke wijze, waarop de invoering van dezen geheel
nieuwen diensttak bij dat leger plaats vondhet Pruisische
legerbestuur had het voordeel ingezien, om reeds in tijd
van vrede eene vaste regeling voor den militairen telegraaf
dienst te treffenen gaf hierin aan de andere legers het
voorbeeld.
In Frankrijk had die invoering eerst veel later plaats.
In 1857 hadden de Franschen, gedurende den veldtocht
tegen de Kabylen, wel eene directe gemeenschap tusschen
de expeditionaire kolonne en de hoofdplaats Algiers weten
te onderhouden doch de lijn was toen opgericht en bediend
geworden uitsluitend door civiele beambten van den Iijjks-
telegraaf, die bij den legertros waren ingedeeld.
Toen twee jaren daarna de Italiaausche oorlog uit
brak kwamen de nadeelen aan het licht van het ver
zuim dat men gepleegd haddoor uoch het noodige veld ma
terieel aan te schaften, noch een troepenkorps voor de
bediening van den telegraaf te velde te hebben afgericht.
In allerijl werd bij het begin van den oorlog een voorraad
