177
glijdt; als hij ons spreken zal over de ellende in de loop
graaf, in de ambulance, in het hospitaal; als hij bij den aan
blik van de driekleurige vaan op den Malakof een triumf-
kreet zal slaken, zal men moeite hebben te gelooven, dat
menschelijke wezens, bij honderdduizenden, „om komma's
en puntenzooveel lijden hebben getart en zooveel vol
harding ten toon gespreid.
Wat ontzettende wanverhouding tusschen de woorden
twisten der diplomaten en de verschrikkelijke gevechten
op het slagveld Wat verantwoordelijkheid voor de eersten
Hoe! Het is voor zulk een kleinigheid, dat Lourmel
gevallen is bij de QuarantaineBrancion op den Groenen
HeuvelBizot in de loopgraaf? dat te Balaklava de grond
gedreund heeft onder de wanhopige charge van de Brit-
sche ruiters dat tachtigduizend Franschen en meer dan
honderd vijftig duizend Russen, Engelschen of Turken
bezweken zijn en dat Sebastopol verpletterd is ge
worden onder anderhalf inillioen bommen en kogels?
En zoo men zoektwelke ernstige gedachte verborgen
lag onder die ijdele formaliteiten, is men niet gelukkig
genoeg een enkel Fransch belang te ontdekken
waarvoor men aan Frankrijk zulke offers heeft opgelegd.
Men kan niet ontkennen, dat, zonder de tusschenkomst
van den nieuwen Keizer der Franschen, de Europeesche
oorlog vermeden had kunnen worden; dat de eerzuchtige
bedoelingen, blootgelegd in het gesprek van den Tzaar
Mkolaas met Sir Hamilton, geen onmiddellijke genoeg
doening eischten; dat het programma der Russen op
dat tijdstip niet veel verschilde van hun program van heden,
en dat de tegenwoordige toestand aan een onrustige staat
kunde ten minste evenveel voorwendsels tot een algemeenen
Natuurlijk, want de heer Rousset verwart oorzaak en aanleiding.
De Engelschen wilden de onafhaukhjkheid van Turkije.— Vert.
12
