187
„In één woord, geen binnenlandsche vijand, tegen
wien de verdediger maatregelen te nemen en strijdkrach
ten achter te laten had. Integendeelde tucht der gemoe
deren was licht en veilig, omdat zij twee groote be
ginselen had: vaderlandsliefde en geloofsijver. De mi
litaire chefs konden God en de beschermheiligen van de
stad aanroepen zonder van zwakheid beticht of aan spot
prijs gegeven te worden
Als of het Parijs van Yoltaire gelijk gesteld kon
worden aan een Russische provincie-stad!
Maar, ik herhaal het, dit gevoel van bitterheid ten
aanzien der dingen van onze dagen openbaart zich slechts
zeer zelden bij onzen geschiedschrijver, die zich geheel
wijdt aan de gebeurtenissendie hij tot schouwspel heeft
gekozen.
Er is een vraag, die niet opgehouden heeft besproken
te worden door de Eransche en Russische militaire schrij
vers „Zouden de bondgenooten na den slag aan de
Alma door een krachtigen aanval Sebastopol hebben
kunnen binnen dringen?" De heer Camille Rousset ont
veinst zich niet, dat het bevestigende antwoord volge
houden wordt door de twee grootste antoriteitenden
maarschalk Mei die het althans niet tegenspreekt
in zijn Journal des opérations du génie en den gene
raal Todleben. Toch gelooft de nieuwe geschiedschrijver,
steunende op de authentieke inlichtingen, niet, dat de
overwinning mooglijk geweest was. Zijn betoogdat
in de militaire letterkunde zeker zal worden opgemerkt,
is bijna afdoende.
„De lezer", zegt hij, „zal oordeelenin de voorafgaande
bladzijden heeft hij de voornaamste gegevens van het
vraagstuk onder de oogen gehad: aan de ééne zijde,
een vestingomringd door veldwerkenwel is waar
