206
is een instrument, toevertrouwd aan den aanvoerder,
waarvan liij op geschikte wijze gebruik moet weten te
maken. In den oorlog wordt de rol der wetenschap be-
heerscht door de zelfwerkzaamheid van den opperbevel
hebber. Al de specialisten moeten in zijne hand buig
zame en gehoorzame werktuigen zijn. Zoo hij zich ver
gist des te ergerhet voegt hun niet een uitspraak te vellen.
Men moet vermijden de legers te vervormen tot spe
ciale korpsen. Men moet nietom spoorweg-afdeelingen,
telegraaf-kompagnieënpioniers en mineurs te hebbenver
vallen in een gebrek aan stijders.
Men moet de soldaten gewennen aan het hanteeren van
spade en houweelde officieren aan het besturen v an de
werkzaamheden, en zoo zal men strijders hebben, die
den dienst der specialisten vervullen.
Een weinig minder handgrepen en geestdoodcnd exer-
ceereneen weinig meer arbeid van den geest bij solda
ten zoowel als officierenzegt de overste A ande\ elde
en men zal betere uitkomsten verkrijgen, niet alleen in
den oorlog, maar ook na den terugkeer tot het bui gei -
lijke leven.
De inrichting, die wij aanbevelen, schept een nieuwe
betrekking: die van telegraaf-directeur bij het leger. Hij
moet ingewijd zijn in de ontwerpen van den aanvoerder;
het is dus een bij uitstek gewichtige betrekking. De
vraagstukken van het overbrengen van de bevelen aan
de legerkorpsen zullen eiken dag een ander aanzien heb
ben hij zal moeten oordeeïen. Hij zal hulpmiddelen van
allerlei aard te zijner beschikking moeten hebben; hij zal
ondergeschikten hebbeningewijd in verkenningenvv ant
hij zal dikwijls inlichtingen hebben te geven.
Au een voorbeeld, om den rol der elektrische telegrafie
in de strategische leiding van een leger aan te vv ijzen.
