257
Tn dat jaar had evenwel een geheele omkeering plaats.
De getrokken kanonnen verschenen op het tooneel. Daar
tegenover stelde men weldra de pantserschepen, en van
toen af nam de strijd om den voorrang tusschen het ka
non en het pantser zulke afmetingen aandat men thans
gekomen is tot kanonnen van 100 ton gewicht en
pantsers van 00 centimeters dikte. Toen de oorlogsmid
delen zich op zulk een geduchte wjjze ontwikkeldendacht
men dat een zeeslag in den vervolge een verdelgingstrijd
zou worden en dus steeds zoude eindigen met de ver
nietiging van eene der beide partijen. Tot nu toe heeft
evenwel de ondervinding deze verwachting niet bewaar
heid, en schijnt het dat het verlies aau menschenlevens
m de zeeslagen der toekomst niet grooter zal zijn dan
vroeger.
Alle vraagstukken omtrent den bouw en de bewapening-
der schepen hebben zich gedurende de laatste achttien
jaren bepaald tot théoriën en proefnemingen.
De rivier-oorlog, gedurende den Amerikaansehen bur
geroorlog van 1801-1865 gevoerd met geïmproviseerde
monitors, had een te begrensd en te bijzonder karakter
gehad, dan dat hij veel licht konde werpen op de moge
lijke resultaten van een werkelijken zeeslag, in de open
zee. De zaak der verdediging van havens en riviermon
den door middel van torpedo's is het eenigste, kleine
deel van het groote vraagstuk dat wij in dit opstel be
handelen geweest, hetwelk in dien oorlog praktisch werd
uitgemaakt.
De zeeslag van Lissa in 1860 is sinds het bestaan
"van pantserschepen en getrokken kanonnen het eenige
gevecht geweest tusschen twee vloten. Het pantser had
toen echter nog slechts een geringe dikte, terwijl ook
het kanon nog van middelmatige afmeting was. Stoom
schepen en houten schepen konden nog aan den strijd
17
