290
gelijk de den Eersten Consul aangebodene en onlangs
door Félix Rocquain uitgegevene verslagen bewijzen.
Kléber zag met leedwezen door de verkeerde maatre
gelen van liet Comité van Openbaar "YY elzijn tallooze klei
ne benden in de plaats treden van liet koninklijke leger,
en de Yendée, die hij meende bij Savenay verpletterd te
hebben, in hare veelzijdigheid en alomtegenwoordigheid,
onder de voetstappen der helsclie kolonnes nog meer ver
woed weder opstaan. Gelijk Merlinvermaande hij het
Parijsche gouvernement tot mensehlievendheid en voor
zichtigheid. „Het schouwspel van cle in de ascli gelegde
dorpen", schrijft hij, „kan slechts de bitterheid van de sterk
bewogen gemoederen doen stijgen
Ongelukkig luisterde men niet naar zijn wijze raadge
vingen. Hij had althans den troostdit tooneel van een
verfoeilijken kamp te verlaten en naar de noordergrenzen
terug te keeren, waar men slechts Oostenrijkers en Prui
sen tegenover zich had.
Kléber begeeft zich als divisie-generaal naar het leger van
Sambre en Maas, onder de bevelen van J ourdan, en komt
nog tijdig genoeg om bij te dragen tot de overwinningen
aan de Roer en bij Fleurus, en om Maastricht tot overgaaf
te dwingen, dien ouden roem van Maurits van Saksen.
In Juni 1794 waren de legers nog even gebrekkig uit
gerust als in 1793, en de generaals hadden nog die
eenvoudige gewoonten, die een der dichters bezongen
heeft in „de Ouden van het jaar II". Yoor hen was een
paard of eene uitrusting een groote zaak, gelijk men ziet
uit een merkwaardig briefje van Kléber aan den kapitein
Pajol, waarin men ook het republikeinsche jij en jou
aantreft.
Kléber wijdde er vooral zijn zorg aandit legerdat
aan alles gebrek leed, aan een weinig tucht te gewennen.
Hij doet twee hoofdofficieren op de dagorder brengen,
