294
DuitschersOostenrijkersItalianen of Engelschen tlians
in een oorlog gewikkeld werdenzou het hun niet in de
gedachten komen, eene tactiek of strategie na te volgen
zooals wij die thans gezien hebben. Is zulks toe te
schrijven aan de omstandigheid, dat eenige nieuwe ont
dekking de oorlogen der toekomst geheel heeft veranderd
Geenszinsde oorzaak ligt eenvoudig daarindat geen
verstandig legeraanvoerder de strategie, of beter gezegd
de offensive tactiek, van de Eussen of van de Turken
zal navolgen. Zou men kunnen aannemendat een
Pruisisch generaal een Blumenthal, een Werdereen
Manteuffel zijne plannen zoo maken zoude, dat hij zijne
troepen gedurig, bij nauwelijks te overwinnen hinder
nissen juist tegenover den vijand stelde en dan de mas
sa's tegen elkander dreef, zooals dit bij Plevna geschied
de Zouden zij groote cavaleriemassa's, tegenover welke
de vijand niets dergelijks kon stellen, onhandig in het
hoofdkwartier achterlaten, terwijl de gemeenschapslijnen
der infanterie open lagen voor den vijand Eindelijk
is het niet sinds den Franschen oorlog een grondregel
der krijgskunst geworden, dat de artillerie den aanval
helpt voorbereiden en dat geschut- en geweervuur elkan
der wederkeerig aanvullen en ondersteunen, in plaats van
dat men de artillerie werkeloos laat in een achterwaarts
gelegen vallei?
"Wanneer wij den laatsten oorlog beschouwen, behoe
ven wij nog niet aan te nemen dat Russische officieren
niet, even goed als die van elk ander leger, in staat
zouden zijn tot het maken van strategische combina
tiën; maar het komt niet alleen op de plannen, doch
ook op de uitvoering aan. Yoor juiste combinatiën is
echter de nauwkeurige berekening van tijden en afstan
den en de beschouwing van alle omstandigheden, tot het
vermoedelijk einde toe, noodig. De slechte tactische uit-
