42
partij buiten gevecht gesteld hadging daarna de overi
gen helpen. Deze gewoonte werd door de Franschen over
genomen ten tijde van Hendrik IIIdie met zijne Mig-
110118 meermalen zulke duels geleverd heeft.
Toen Hendrik IV aan de regeering kwamwaren de
duels zoo algemeendat er meer edelen sneuvelden in de
duels dan in den oorlog. In 1599 werd door het parle
ment van Parijs het duel verboden op straffe van verbeurd
verklaring van have en goed. In 1602 en 1609 vaar
digde Hendrik IV edicten uit, waarbjj de doodstraf op
het duel gesteld werd. Werd een edelman beleedigd dan
moest hij de zaak brengen voor eeue rechtbank van maar
schalken van Frankrijkdie de voldoening bepaalde.
Kon de twist op geenerlei wijze bijgelegd wordendan
mocht die rechtbank het duel toestaan. Die toestemming
is echter nimmer gegevenmaar dikwerf geweigerd ge
worden en het gevolg er vau is geweestdat er in het
geheim even druk geduelleerd werd als te voren.
Lodewijk XIII hernieuwde die edicten en Richelieu
vond in de overtredingen een gewenscht middel om den
adel te vervolgeneen Montmorency werd daarvoor zelfs
op het schavot gebracht. Frangois Bouteville de Mont
morency had zijn tegenstander in eeu duel gedood en
was naar Brussel uitgeweken. Later had hij de verme
telheid om het strenge verbod van Lodewijk XIII te
trotseerennaar Parijs terug te komen en daar op klaar
lichten dag midden op de Place-Royale te duelleeren.
Hij werd gevat, ter dood veroordeeld en onthoofd (1627).
Lodewijk XIV vaardigde 10 edicten op het duel uit
liet uitvoerigste daarvan is dat van 1679. De misdaad
werd daarin onverjaarbaar verklaard. Zoowel de duellis
ten als de secondanten werden met den dood gestraft en
hunne goederen verbeurd verklaard. De eenvoudige uit
daging, zonder dat er een duel op volgdewerd met ver-
