2
tisch nut zoude zijn, en dat eene goed geregelde ordonnan-
sendienst in onze oorlogen met goed gevolg in de plaats
van den telegraaf' zou kunnen worden aangewend.
Oppervlakkig beschouwd ligt aan dit oordeel ook wel
eenige waarheid ten grondslagwanneer in Indië over oor
log gesproken wordt, treedt in den geest onwillekeurig
een expeditieoorlog op den voorgrond, zooals in het laat
ste tijdperk der Indische krijgsgeschiedenis tot handha
ring van ons gezag in der archipel gewoonlijk gevoerd
werden bij dergelijken krijg heeft werkelijk de telegraaf
dienst op strategisch of taktisch gebied weinig waarde;
des te meer nut zal men dan echter van dit hulpmiddel
hebben, wanneer het in het belang der troepen, ten be
hoeve der legervoorziening wordt aangewend, zooals de
laatste expeditiën der Engelschen in Afrika bewezen heb
ben.
Ook op het gebied van strategie en taktiek kunnen ech
ter vele gevallen zich voordoenwaarbij de militaire tele
graaf een belangrijk voordeel zal opleveren, b. v. tot het
maken van eene innige gemeenschap tusschen het hoofd
kwartier en gedetacheerde troepenafdeelingen bij partieele
onlusten, of bij aanranding van onze koloniën door een Eu-
i'opeeschen vijand.
Eindelijk vindt de telegraaf in vredestijd eene prakti
sche toepassing bij de schietoefeningen der artillerie en bij
manoeuvres op groote schaal.
Eerst in 1870 vond men, door de reorganisatie der on
bruikbare sappeur-kompagniën, een korps, waaraan de mili
taire telegraafdienst kan worden toevertrouwd en er werd
dan ook besloten, tot de invoering van den veldtelegraaf
over te gaan; tevens werden voorloopig'de beginselen vast
gesteld waarnaar de organisatie van het militaire telegraaf-
wezen in Indië behoort geregeld te wordenen waarbij
de voor onze troepen aangenomen formatie in tijd van oor-
