451
te beletten dat zij, in handen van den vijand vallende, wor
den verminkt en geschonden. Het geregeld opslaan en
aanwijzen van de plaatsen voor nood- en hoofdverband-
plaatsen is hier geheel overbodig; men moet maar zelf
naar omstandigheden handelen en zorg dragen dat, wat
er ook moge gebeuren, geen enkel zieke of gekwetste ach-
terblijve en zoo doelmatig mogelijk worde vervoerd. Het
is derhalve niet te verwonderen, dat zieken en gekwetsten
gedurende een lang traject in zulke streken, onder het
vervoer veel te lijden hebben, en dat het van het groot
ste belang zoude zijn, bij hen dadelijk zulke transport-
verbanden te kunnen aanwenden, dat zij zonder veel te
lijden, het transport kunnen doorstaan.
Daar het eenige en voor deze moeilijke terreinen hoogst
doelmatige ziekenvervoermiddelde zoogenaamde hang-
mat-tandoe (fig. 22), evenmin als alle andere ziekenver-
voermiddelen, kan beletten, dat de beenbreuk- en gewrichts
lijders onder het vervoer pijn lijden en natuurlijk daarvan
de nadeelige gevolgen moeten ondervinden, vestigde ik, ge
durende mijn verblijf te Tebing- Tinggi, mijne aandacht op
eenige voortbrengselen der natuur, ten einde in tijd van nood
ze bij het behandelen van gekwetsten te kunnen aanwenden.
Het denkbeeld zooveel mogelijk te verwezenlijken, om
onmiddelijk na de verwonding in den kortst mogelijken
tijd (bijv. in 1 minuut) door een licht en gemakkelijk zit
tend verband, rust aan de hevig gekneusde, gewonde of
gebroken ledematen te verschaffen, ten einde den lijder,
onverschillig met welk vervoermiddel, gemakkelijk te kun
nen wegdragen, was sedert lang bij de militair-geneeskun-
Eenige Europeesche soldaten, die bij de inneming van de ver
sterking Telok-kadjoe sneuvelden en aldaar moesten worden begraven,
werden door de Atjehneezen uit hunne graven gehaald, met klewang-
houwen overdekt en, met de afgesneden teeldeelen in den mond, in de
Pedirrivier geworpen.
