245
slechte invloeden verminderen kunnen? Is het uit een strategisch
of taktisch oogpunt (die ook in deze dagen alles doodslaande uitspraak)
noodzakelijk, dat de soldaat bovenmatig vermoeid wordt, welnu, dat
men dan ook alles aanwende om de terugwerking hiervan op het
lichaam te verzwakken, en dat, bij de Algemeene order N° 102 van
1872, waarin te lezen staat: „al wat tot de oefening van den troep
in deze richting" (d. w. z.. het zoo hoog mogelijk opvoeren van
vermoeiende marschen) „kan worden gedaan", ér nu ook eens gelet
worde op al hetgeen nog te doen overblijft in eene andere richting,
en wij houden ons overtuigd, dat eerst dan het voorgestelde doel
zoo veel mogelijk bereikt kan worden. Oefening in het loopen kan
ontbreken, zonder dat het den mensch daardoor onmogelijk gemaakt
wordt, desgevorderd, groote vermoeienissen door te staan. Wij zien,
dat bij elke expeditie officieren van andere wapens dan de Infanterie
dezelfde vermoeienissen doorstaan als de daaraan gewende officier
en soldaat. In zulke gevallen put de militair kracht, moed en vol
harding uit het voorbeeld van zijn meerdere. De invloed van op
wekking en van emulatie te velde moet ook niet te gering worden
geschat. Geloofwaardige getuigen (zooals Dr. Parkerde beroemde
Engelsche hygiënist) verzekeren ons immers, dat vaak jonge soldaten,
die vroeger spoedig vermoeid waren bij het uitvoeren van zwaren
veldarbeid, oneindig grooter oefeningen te velde doorstaan kunnen
zonder zoo spoedig vermoeid te worden. De Amerikaaiische soldaten,
die gedurende den burgeroorlog zulke ongeloofelijk lange en vermoeiende
marschen volhielden, hebben zich toch zeker daarin vóór den oorlog
niet kunnen oefenen, daar zij voor het grootste gedeelte eerst geduren
de den oorlog aangeworven werden. Ook de laatste Fransch-
Duitsche oorlog biedt ons merkwaardige bewijzen aan van het kunnen
doorstaan van zware vermoeienissen door daarin ongeoefende soldaten.
Zoo slechts de roes der overwinning of de vrees van achterhaling
den soldaat de kracht er toe verleent. De 18e divisie van het Sak
sische leger legde van den 29 October tot 17 November 1870 260
mijlen af, dat is 13 mijlen daags; na korte rust nog eens 160 mijlen
in 9 dagen; terwijl zij op 16 en 17 November in de verschillende
manoeuvres om Orléans 54 mijlen marcheerde. Bij de zware bepak
king en de in die regenachtige herfstdagen zeer slechte wegen,
