323
bij liet mobiliseeren van het geheele leger, als voorbereiding tot een
oorlog tegen een buitenlandsclien vijand? Schromelijke verwarring
met daaruit voortspruitende onoordeelkundige handelingen en opeen
stapeling van grove misslagen zijn dan te verwachten, die in zeer
korten tijd den ondergang van het leger en daarmede het verlies van
de Koloniën kunnen berokkenen.
De zucht om alles wat Indië behoeft, in Nederland te centralisee-
ren onder het onmiddelijk toezicht van het Ministerie van Koloniën, is
daarvan de oorzaak.
Pruisen werd na den vrede van Tilsit door den nood gedwongen,
het grootsche werk zijner reorganisatie van het leger tot stand te
brengen, waarvan de jaren 1866 en 1870 de gerijpte vruchten zijn
geweest. De ontwerpers hadden organiseerende talenten, kenden
hun land met zijne bewoners, begrepen den aard en het doel van
het leger en de behoeften der onderdeelen, werkten op tijd, werden
ondersteund door de natie enden ijzeren wil van het hoofd van den
Staat, en zijn opgevolgd door mannen, die de eenmaal vastgestelde
beginselen niet veranderden, maar de toepassing en uitvoering er
van aanhoudend verbeterden.
Frankrijk daarentegen geeft ons in 1870 geheel iets anders te zien.
De machinerie de V écritoiredoor den genialen Pruisischen Minister
Stein reeds in het begin dezer eeuw veroordeeld, omdat hij daaraan
na den slag van Jena (14 October 1806) den ondergang van het
Pruisische leger toeschreef, was in volle werking geweest gedurende
eene halve eeuw en leverde, vooral tengevolge van het daaruit voort
spruitende en zoo verderfelijke centralisatiestelselaan Frankrijk een
Metz en Sedan.
En waar een centralisatiestelsel in het eigen land reeds zulke na-
deelen heeft berokkend, hoe veel te meer zal dit niet het geval zijn in de
zoover van Nederland verwijderde Koloniën? Het kan niet aange
nomen worden, dat J. D. S. geene rekening weet te houden met
het dool en den aard van het Nederlandsche en van het Indische
leger. Yan beide legers zijn zij geheel verschillend. Wel zijn, uit
een nationaal standpunt beschouwd, de belangen dezelfde, maar elk
heeft een afzonderlijk stelsel van verdediging, eene andere wijze van
aanvulling en samenstelling, een geheel verschillend legerbelieer, enz.
