328
Het tijdperk, waarin wij leven, eischt zelfstandigheidgepaard aan
meerdere kennis, en duidelijk genoeg wordt dit ook in de legers verlangd.
Juist een zelfstandig inzicht, gepaard met hoogere vorming en een
goed begrip van de oischen bij liet oorlogvoeren, doet de verschillende
deelen van het samengestelde werktuig op zich zelf gemakkelijker
werken en goed in elkander grijpen. Waar hoogere officieren in
kennis, doorzicht en practijk te kort schieten, worden de troepen
misbruikt, waarvan nog veel partij zou zijn te trekkenterwijl, wanneer
de onderdeden van een leger niet lenig werken en niet tot een goed
geheel in elkander grijpen, veel wrijving moet overwonnen worden
ten koste van de zoo noodige samenwerking der wapens" en diensten,
welke in Indië maar al te zeer te wenschen overlaat.
Wanneer de wapens en diensten niet met elkander vertrouwd zijn,
en met met verstand en kennis van zaken wordt te werk gegaan,
toont^ een leger, waarvan de onderdeelen elk op zich zelf goed zijn
afgericht, meer dapperheid dan beleid.
Ook door buitengewone krachtsinspanning en ten koste van veel
geld zijn te velde de leemten zoo maar niet aan te vullen. Gelooft
men het tegendeel, dan bewijst men, zich geene juiste rekenschap te
geven van oorlogstoestanden, waarin tot herhalen en bijwerken
weinig of geene gelegenheid bestaat. De Indische oorlogen (wij kun
nen de Europeesche hier buiten beschouwing laten) hebben doen zien,
dat al mocht men te velde enkele leemten hebben kunnen aan
vullen, dit steeds heeft plaats gehad ten koste van meer mensehen-
levens en meer geld, dan wanneer eene behoorlijke voorbereiding in
vredestijd had plaats gehad, en daaraan beantwoordende instellingen
aanwezig waren geweest.
Welke Indische oorlog of expeditie van aanbelang is voorbereid,
begonnen, doorgezet en geëindigd kunnen worden, zooals dit had
moeten en had kunnen plaats hebben, wanneer de iegerinrichting zoo
veel mogelijk aan de eischen van den oorlog-had voldaan
Het is niet te loochenen, dat de Engelsche expeditiën meestal te
wenschen hebben overgelaten, en toch werd alles in het werk ge
steld, ten koste van buitengewoon groote uitgaven en veel menschen-
levens, welke onze krachten verre te bovengaan, 0111 de slechte or
ganisatie hunner strijdkrachten te trachten te veronzijdigen. Daarbij
