484
door de bovengenoemde hebbelijkheid der Inlanders eene groote hoe
veelheid nutteloos verwijderd wordt.
In tropische gewesten zal bovendien de spijsverteering altijd iets
trager gaan. Door de aanhoudende warmte der omgeving wordt er
minder warmte uit het lichaam naar buiten afgevoerden hoopt zich
deze in het lichaam opwaardoor langzamerhand minder energie
noodzakelijk wordt.
De maag scheidt minder sappen af, en om deze laatste werking
te verhoogen, dienen de specerijen. Zij prikkelen den maagwand;
deze scheidt weer sappen af en kan zijne werking hervatten. Er is
dan ook geen Europeaan eenigen tijd in Indië of hij gevoelt behoefte
aan lombok, peper, enz. Ook dit is in overeenstemming met do
slechte voeding der Inlanderswant niemand zal tegenspreken, dat
zij behoefte hebben aan nog sterker prikkelende middelen.
"We zullen nu nog in hot kort de voeding- volgens tarief No 15
nagaan. Bij het opslaan van dat tarief, kwam het mij dadelijk voor,
dat het, wat voedingswaarde betrof, zeker niet minder zoude zijn, dan het
andere, echter met het oog op de gunstige bepaling in Atjehdat er voor-
loopig erwten en boonen kosteloos verstrekt zouden wordendit toch
alleen geeft een verschil van 17 Gram eiwit dagelijks ten voordeele,
doch daar ik stilzwijgend onderstelde, dat op die dagen dan ook
spek zoude verschaft wordengaat er iets af voor verlies aan
vleesch op die dagenzoodat het totale voordeel daags 8 Gram bedraagt.
Bij deze berekening ligt ten grondslagdat het vleesch zooveel moge
lijk gebraden wordt, terwijl daarentegen op mager vee gerekend is.
Zie hier, welke cijfers wij nog noodig hebben geacht in de hiervol-
gende staatjester verduidelijking van het voorgaande, samen te vatten.
Uit de hier geplaatste staatjes ziet men ook de meer gunstige
verhoudingen. In dit geval mag dan ook op plaatsenwaar de pasar
iets oplevertde voeding van den Europeaan uitstekend genoemd wor
den. In het belang van het leger zou het derhalve zeer wen-
schelijk zijn, dat beide artikelen niet tijdelijk, maar steeds verstrekt
werden. Hopen wijdat en de Geneeskundige dienst en de Inten
dance, zoo zij onze beschouwingen deelen, daaraan in het belang
van ons leger zullen denken, 't Geldt hier werkelijk eene zaak van
gewicht.
