553
eene welmeenende opmerking kan gelegen zijn, al was het te voorzien,
dat daardoor het ongenoegen- van de agressieve partij zou worden
opgewekt. Daarmede had de tegenwoordige redactie, had ze in haar
éigen belang willen handelen, meer rekening moeten houden; want ook
voor haar geldt het: l'amitié d'un grand homme est un bienfait du
Cieldoch wie een onpartijdig tijdschrift een zegen voor het leger acht
moet het toejuichen, dat zij hare gevoelens zoo die voorspelling althans
door dit tijdschrift gedaan is ondergeschikt heeft willen maken aan
de strenge opvolging van het programmawaarmede zij optrad. liet
tijdschrift is gewijd aan de belangen van het Indische leger; niet
aan die van de twee partijen, welke in Nederland den ooi log blijven
voeren, en dat met eene heftigheid, die velen deed verbazen, omdat zij
de perken van zekere betamelijkheid heeft overschreden, welke men nu
eenmaal ook volgens sommige woordvoerders der Persdie zelven nooit
anders dan heftig zijn geweest naar Hollandsche begrippen van den
tegenwoordigen tijd, aan „nette menschen" heeft voorgeschreven.
Er is echter slechts ééne waarheid, die men wanneer ze pijn moet
doen door „netheidniet krachteloos kan maken. Aan den uitgever
zijner werken, die hom steeds tot gematigdheid en bezadigdheid aanspoor
de, antwoordde Proudhon eens: „Je sais que vous prefereriez a 1 inde-
pendance de mon langage, un stijle plus contourné, plus académique, et
des fagons plus ohséquieuses, mais pour cela il eut fallu me donner plus de
foi aux institutions, plus d'estime de nos moeras, plus de consideration
pour les hommes. Ces conditions faisant défaut, je lie connais plus que
l'impitoyable justice de ma conscience, et je voudrais un style d'enler
pour flageller tout ce qui me semble faux et immoral.Wat is echter
ook in zake onze vestiging in Aijeh de waarheid? Heeft de Generaal
Van Swieten haar kunnen mededeelen? „Toutes les observations,' zegt
ons Generaal Trochu in zijn Armée frangaise en 1879, „et les experien
ces que j'ai faites au cours d'une longue carrière, m'ont montré que
l'histoire est moins l'expression de la verite des laits et de 1 impaitialite
des jugements, que le tableau des passions des contemporains qui l'ont écrite."
Op welk eene (onbetwistbaar sierlijke) wijze de Generaal Van Swietenook
nu weder, de geschiedenis van Atjeh verkeerd vertolkt heeft, onderzoeke
hij, die het om waarheid te doen is want ook hier geldt het audi et
De afleveringen 1 t/m 6 van (lezen jaargang zijn uitverkocht. Ik kan het ge
schrevene niet raadplegen. B. O. "SV.
