2
een zoo gewichtig punt als Tjilatjap is, meenen wij, gestaakt) maar
door de bijbouwing van tal van Gouvernements woningen te Batavia
zooals het nieuwe „woonhuis" voor den Gouverneur-Generaal, uit
breiding van bureaulocalen voor de departementen van Marine, Bin-
nenlandsch bestuur en Justitie, verbetering van de woning van den
Legerkommandant, enz., is men voortgegaan, zich steeds op meer
blijvenden voet te Batavia te vestigen, terwijl toch alle „deskundigen",
volgens de verklaring van den Minister Van Bosse in 1872* de ver
plaatsing van den bestuurszetel naar het binnenland voor Java's ver
dediging onvermijdelijk noodig hebben geacht.
Eene andere aanleiding tot de behandeling op nieuw van de
verdedigingskwestie vonden wij in de lezing van het tot dusver ver
schenen werk van den oud-Minister JE. De Waal „Onze Indische
financiën".
Op bl. 84 van het IIe deel vindt men n. 1. de mcdedeeling, dat
de Minister Van Bosse in 1872, zooals boven gezegd, de dringende
noodzakelijkheid van de verplaatsing van het Koloniaal hoofdbestuur
naar Java's binnenlanden niet kon ontkennen, maar daarvan afzag,
omdat zij wel te veel geld zou kostendat zijn opvolger over deze
zaak nog nader naar Inclië geschreven had, en daarna de aantee-
kèning: „Verder werd er, als ik goed gelezen heb, niets van ver
nomen. Besloot de regeering tot zwijgend afzien?
„Zoo niet, gelieve men te letten op de vele krijgskundige beden
kingen tegen de verplaatsing, o. a. uiteengezet in de verhandeling
van den luitenant-kolonel Weitzel (in 18531859 adjudant bij den
kommandant van 't Indisch Leger) over de verdediging van Java
door de „"Vereeniging ter beoefening van de krijgswetenschap" in
1866 uitgegeven".
Hieruit blijkt, dat de Heer De Waal zelf in militaire aangelegen
heden volstrekt geen bevoegd bcoordeelaar een bijzonder gewicht
hecht aan het advies van een officier, die eenige jaren als adjudant
van den Legerkommandant in Indië is geweest, maar daarom alleen
nog gei Indische specialiteit is. Met het oog op de autoriteit,
Zie het opstel „Ilollandsehe denkbeelden orer Indische toestanden" in hot Ind.
Mil. Tijdschrift, jaargang- 1872, blz. 1 en vlg.
