5
kleine éxpeditiën van buiteulandsche mogendheden. De plaats dier
versterkingen was geheel afhankelijk van de plaats der factorijenen
dus natuurlijk meestal aan de kusten, bij riviermonden en havens
gelegen. Zoo ontstonden de forten in de Moluksohe eilandenbestemd
om de specerijpakhuizen te beschermen.
Met een soortgelijk doel werd het kasteel te Batavia opgerichtdit
moest dienen tot beveiliging van de hoofdstapelplaats aldaar. Lang
zamerhand werden om dat kasteel woningen van bewindhebbers en
ambtenaren der Compagnie en van kooplieden gebouwddeze werden
omgeven door een gebastioneerden muur met gracht. Later breidde
de stad zich ook buiten dézen ringmuur uit en werden aan de
landzijde een aantal kleine fortjes aangelegd. Ter betere verdediging
van de magazijnen tegen strooptochten van Europeesche kapers werden
batterijen opgeworpen aan de zeezijde, bij de uitwatering der voor
naamste rivieren. Door den wil van Coen was Batavia het middelpunt
van den handelde hoofdstapelplaats der producten en de zetel van
den Gouverneur-Generaal geworden. Het ligt dus in den aard der
zaakdat men op die plaats ook de hoofdmacht der troepen concen
treerde en er de voornaamste versterkingen bouwde; tijdens de O. I.
Compagnie, toon wij nog weinig rechtstreeksch gezag in de binnen
landen konden uitoefenen, was Batavia, zeker veel meer dan thans,
het symbool van het gezag.
De stad Samarang werdoven als Bataviaomgeven door een de
fensieven ringmuur met gracht, hier en daar-voorzien van bastions.
Waarschijnlijk had men daar, in de vorige eeuw, ook eene groote
kustbatterij op den westelijken oever aan de monding der Samarang-
sclie rivier.
In den omtrek van Soerabaja schijnt men, ter bescherming van
de reede en van de scheepstimmerwerven, aangelegd te hebben een
weinig beduidend fortje te Grisseeeenige strandbatterijen te Soera
baja zelf en op den daartegenover liggenden wal van Macloera'A>
Sembilangan, het fort Kalimaas, aan de oostzijde van het havenhoofd
te Soerabaja, en eene kleine batterij ten westen van dat hoofd en
meer achterwaarts daarvan geplaatst.
Zooals voldoende bekend is, geraakte de O. I. Compagnie in de
2e helft der 18e eeuw in verval; de oude veerkracht der Nederlan-
