- 181
al die zaken wanneer ze niet opzettelijk ter dienste van andere en
bepaald aangewezen plaatsen zijn gevraagd daar als van zelf aan.
Zij worden er ontscheept, opgeborgen en later, in verband met de
behoefte, naar verschillende punten van ons uitgestrekt gebied ver
zonden. Uitgebreide magazijnen en belangrijke werkplaatsen zijn dan
ook te Batavia aanwezig, onverminderd de grootsche militaire inrich
tingen, die te Soerabaja zijn tot stand gebracht." Deze laatste zin
snede verzwakt de redeneering al reeds belangrijk, want inderdaad
heeft Soerabaja veel belangrijker werkplaatsen (het maritiem etablis
sement en den artillerie-constructiewinkel, om van de daar zeer ont
wikkelde particuliere nijverheid niet te spreken) dan Batavia. De
redeneering is ook overigens niet juist, want daar er in Nederland
voor AtjehPadangSamarang en Soerabaja even goed scheepsgelegen
heid te vinden is als voor Bataviakomen de goederen op deze plaats
volstrekt niet „van zelf" aan, maar wordt jaarlijks behoorlijk opgegeven
naar welke der genoemde vijf plaatsen de goederen verzonden
moeten worden.
Het is echter wel aanneembaardat Batavia thansdoor de na
bijheid van de departementen van algemeen bestuurde grootste voor
raden van landsgoederen heeft. Dit is echter uit een militair oogpunt
stellig verkeerdwant ook 's lands voorraden behooren niet te liggen
in eene onversterkte plaats, open en bloot voor den vijand. Wat
zou men er in Nederland van zeggenals de militaire magazijnen
gevestigd waren te Maastricht of Arnhem Met de verplaatsing van
den bestuurszetel zou dit euvel voor zoover het bestaat zeker
van zelf ophouden.
Nog één door den Heer Weitzel opgesomd voordeel, verbonden
aan de omstandigheid, dat het bestuur te Batavia bevestigd iste
Batavia liggen mobiele troepen. Brengt de post of de telegraaf be
richt, dat ergens troepen noodig zijndan kunnen zij dadelijk in be
weging worden gesteld. Indien de Legerkommandant 's avonds ten
elf ure bevel krijgt om troepen te laten marcheerendan kunnen zij
den volgenden morgen ten zes ure worden ingescheept. Wij meenen,
dat een telegram aan den militairen kommandant te Batavia juist
dezelfde uitwerking zou hebben.
„Maar" zegt de Heer Weitzel eindelijk „wat men ook elders
