12
ondervonden, ongezondheid, die zich bij alle eerste vestigingen voor
doet, was niet van overwegend belang en zou ons alleen nopen, bij
de versterking van de Meeuwenbaai met overleg en zonder overhaas
ting te werk te gaan.
Wat den zetel des bestuurs betreft, zoo schijnt men destijds al
gemeen van meening geweest te zijn, dat hijzoodra de oorlog uit
brak, moest worden verplaatst eerst naar Buitenzorgdan naar de
tweede, eindelijk naar de derde militaire afdeeling; natuurlijk steeds
in de veronderstelling, dat de vijand zijne voornaamste operatiën tegen
Batavia zou richten. De door den Kolonel Schultze aangeboden stuk
ken kwamen iu behandeling bij het Legerbestuur; maai wij gelooven
niet, dat zij ooit naar het Gouvernement zijn doorgezonden. Hiervan
ligt trouwens de reden voor de handweldra kreeg men het te druk
met den -Javaschen oorlog, en bovendien lieten 's lands geldmiddelen
toen weinig buitengewone werken toe. Men denke aan de bezuinigingen
van den Commissaris-Generaal Du Bus.
Hiermede eindigt alzoo een tijdvak van de geschiedenis van ons
verdedigingsstelsel. Yóór den val der O. I. Compagnie is de ver
dediging der kolonie in de eerste plaats opgedragen geweest aan de
zeemacht; in den tijd van Daendels heeft men te land gedaan wat
men bij de in alle opzichten onvoldoende middelen en bij eene zeer
beperkte tijdruimte doen kon om den vijand behoorlijk af te wachten;
na het herstel van ons gezag tot 1830 is de defensiekwestie telkens
ter sprake gebracht, maar is weinig anders tot stand gebracht dan
de slechting van den ringmuur, die Samarang omgaf, en de verbe
tering van het fort Erfprins in straat Macloera.
Het door ons gegeven algemeen overzicht zalnaar wij ons vleien,
voldoende zijn om te doen uitkomen, dat de meening van den Heer
Weitzel, „dat men vóór 1832 of 33 zich niet ernstig met de aange
legenheid van Java's defensiestelsel heeft ingelaten", slechts een gevolg
kan zijn van onvolledige studie van het onderwerp. Wij zullen thans
trachten, in hoofdzaak de wording van het stelsel Van den Boscli-
Van der Wijck te schetsen; uit die schets zal blijken, dat het daar
van door den Heer Weitzel gegeven overzicht ook al niet doorjJMsG
heid uitmunt.
