405
menage een gedeelte der van landswcge verstrekte vivres te verkoopen.
Het zij liier verder opgemerkt, dat over ket algemeen te weinig ackt
geslagen wordt op de aankeveling om door den soldaat groententuinen
veestapels, vischvijversetc., te doen aanleggen. Buiten Java keeft do
soldaat weinig aanraking met de Inlandsche kevolking, bij wie zijn
stand meer gevreesd dan geëerd is. Hij is daarom minder in de gelegen
heid om zich gemakkelijk en goedkoop saijoer, lombok, enz. de voor
den Inlander bijna onmisbare toespijzen aan te schaffen. Het aanloggen
van groententuinen voorziet uitstekend in die behoefte en geeft den
soldaat eene gepaste en nuttige bezigheid. Eerst wanneer men de voor de
menage vereischte toespijzen niet uit dergelijke garnizoenstuinen, enz., kan
verkrijgen, ga men over tot den verkoop van vivres. Men verkoope
echter zoo min mogelijk rijst. De Inlander leeft in de kazerne meestal met
vrouw en kinderen, die hij niet aan de menage laat deelnemen. Meestal deelt
hij met hen zijn eigen ration rijst, waarop hij zich daarom niet gaarne
laat bekrimpen. In zijn eigen desa, kampong of doesoen is hij echter
niet gewoon, dagelijks vleesch te eten. Zijn, voor een bilander ruim,
ration vleesch laat hij gaarne gedeeltelijk staan, tegen verwisseling van
lombok, saijoer, ketan en suiker in de eerste plaatsen verder van kippen
eieren, gehakt van (goedkooper) karbouwenvleeschgarnalen, kreeften,
vischenz. Ten slotte zij men indachtigdat een Inlander geen feestdag
zonder extra-maaltijd viert. Eonige dagen te voren en daarna bezuinigt
hij zich gaarne om toch maar bij dergelijke gelegenheden makan-an lain
roepa en een slamat-an te hebben. Men zorge dus zoo eenigszins moge
lijk, hem op dergelijke feestdagen op iets buitengewoons te onthalen.
Maakt men zich los van het angstvallig vasthouden aan de letter van
een reglement met ruime beginselen, en stelt men werkelijk belang in
den soldaat, dan zullen klachten over de menage weinig of nimmer voor
komen.
Met zelden ziet men door detachements- (ja soms door bataillons) kom-
mandanten het verouderde en weinig menschkundige stelsel toepassen om
een detachement of korpsgedeelte solidair aansprakelijk te stellen voor
de overtredingen van enkele soldaten. Zóó gebeurde het nog niet lang
geleden, dat eene geheele kompagnie moest strafexerceeren, omdat eenige
soldaten heimelijk inrukten, vóór dat eene bevolen wapeninspectie in
haar geheel was afgeloopen. Zoo wordt wel eens het spelen om geld
verboden, omdat zich gevallen van goedverkoopen of diefstal in de cham-
brée hebben voorgedaan. Om die reden werd wel eens aan drie kom-
pagniën van een bataillon het spelen vergund en aan de vierde niet,
